những dấu hỏi

từ trái tim trong veo những vần thơ lả tả rơi như lá mùa thu
lá đến kỳ phải rụng
và thơ cũng thế.

những lá rụng có thể trở thành dưỡng chất cho mùa sau
còn thơ thì sao?

từ đôi mắt trong veo những giọt lệ rưng rưng, đầy tràn và chạy dài xuống mặt
nước mắt bắt nguồn từ buồn đau
người già không còn nước mắt nữa, em yêu thương
nỗi đau có còn đường nào để chảy tới đại dương?

nỗi buồn của nhà thơ không còn làm được bài thơ nào
nỗi buồn của thằng bé đánh giày một ngày thất thu
nỗi buồn của em bé bán vé số một ngày ế ẩm
nỗi buồn của cô điếm già tê chân đứng mãi ở một góc phố tối
nỗi buồn nào lớn hơn?

những thằng chính khách đang bán đứng đất nước
có bao giờ trong đầu chúng nảy ra những câu hỏi
có bao giờ trong đầu chúng tồn tại nỗi buồn
như nỗi buồn của nhà thơ, của em bé bán vé số, của thằng bé đánh giày, của người điếm già nấp mình dưới bóng tối ô nhục?

Con chim xanh hạnh phúc - Chương 5

Georgette Leblanc
(Madame Maurice Maeterlinck)

Nguyễn Thành Nhân dịch

Theo bản tiếng Anh The Blue Bird For Children

của Alexander Teixeira De Mattos

Tranh minh họa của Herbert Paus 

CHƯƠNG V

VƯƠNG QUỐC CỦA TƯƠNG LAI

Sáng hôm sau Tyltyl và Mytyl thức dậy, cảm thấy rất vui vẻ, với sự vô tư trẻ con, chúng đã quên mất nỗi thất vọng của mình. Tyltyl rất tự hào với những lời khen ngợi của Ánh Sáng: nàng có vẻ hạnh phúc như thể nó đã mang về Con chim xanh.

          Nàng vừa vuốt ve những lọn tóc xoăn của nó, vừa mỉm cười bảo:

- Chị hoàn toàn hài lòng. Em là một cậu bé ngoan và can đảm đến độ chẳng bao lâu nữa em sẽ tìm được điều em đang tìm kiếm.

Tyltyl không hiểu ý nghĩa sâu xa trong câu nói của nàng; nhưng nó rất sung sướng khi nghe nàng nói thế. Ngoài ra, Ánh Sáng đã hứa với nó rằng hôm nay nó không có gì phải sợ trong chuyến thám hiểm mới của họ. Trái lại, nó sẽ gặp hàng triệu triệu đứa trẻ con và chúng sẽ cho nó xem những thứ đồ chơi tuyệt vời nhất mà chưa có ai trên trái đất từng mơ tới. Nàng cũng bảo nó rằng lần này chỉ có nó và em nó cùng đi với nàng, còn tất cả những người khác sẽ nghỉ ngơi trong lúc họ lên đường.

          Đó là lý do vì sao, vào khoảnh khắc chương sách của chúng ta mở ra, ba người bọn họ đã gặp nhau trong gian phòng mái xây ngầm của ngôi đền. Ánh Sáng nghĩ rằng nên cách ly Các Nguyên Tố và Các Sự Vật. Nàng biết nếu để cho họ tha hồ làm theo ý thích, họ có thể bỏ trốn và gặp phiền phức. Nàng không hề độc ác chút nào, vì gian phòng ngầm của ngôi đền thậm chí còn sáng hơn và đáng yêu hơn những tầng trên trong các ngôi nhà của con người; nhưng bạn không thể ra ngoài nếu nàng không cho phép. Chỉ một mình nàng có quyền năng mở rộng, với một cái vẫy của chiếc đũa thần, một khe hở hẹp trên một bức tường bằng ngọc lục bảo ở cuối hành lang; qua đó bạn đi xuống một vài bậc thềm thủy tinh cho tới khi bạn tới một cửa hang, tất cả đều xanh và trong suốt như một khu rừng khi ánh nắng quét qua những cành lá của nó.

          Thông thường, tòa đại sảnh này hoàn toàn trống rỗng; nhưng hiện giờ nó có đặt những chiếc trường kỷ và một cái bàn dài với đủ thứ loại trái cây, bánh, kem và rượu vang ngon lành mà những người hầu của Ánh Sáng vừa bày lên. Những người hầu của Ánh Sáng rất lạ lùng! Họ luôn làm cho hai đứa bé bật cười vui vẻ: với những chiếc áo dài bằng satin trắng và những cái mũ đen có một ngọn lửa trên chỏm mũ, trông họ giống như những cây nến đã thắp lên. Bà chủ của họ bảo họ đi ra và báo cho Các Con Vật cùng Các Sự Vật phải ngoan ngoãn và hỏi chúng xem chúng có thích vài cuốn sách hay trò chơi để giải trí hay không; chúng trả lời, với một tiếng cười, rằng không có gì khiến cho chúng thích thú bằng việc ăn và ngủ và rằng chúng rất sung sướng được ở tại nơi đang ở.

Dĩ nhiên Tylô không chia sẻ quan điểm này. Tiếng nói của tim gã lớn hơn lòng tham hoặc sự lười nhát của gã và đôi mắt đen to tướng của gã quay sang nhìn Tyltyl một cách van nài. Cậu bé hẳn sẽ vui lòng cho gã đi cùng nếu Ánh Sáng không tuyệt đối ngăn cấm nó:

- Tôi không làm gì được – Tyltyl nói và hôn gã – Có vẻ như những con chó không được chấp nhận ở nơi chúng tôi sắp đến.

          Đột nhiên Tylô nhảy cỡn lên vì vui sướng: gã vừa nảy ra một ý. Thật sự, gã chưa rời khỏi cuộc đời chó lâu cho lắm nên vẫn chưa quên phần nào của nó, nhất là những rắc rối của gã. Rắc rối lớn nhất là gì? Không phải là sợi xích hay sao? Những giờ Tylô đã trải qua khi bị cột vào một cái vòng sắt thật là buồn thảm! Và gã đã chịu đựng nỗi nhục nhã biết bao khi ông tiều phu dắt gã vào làng, và ngu xuẩn không thể tả, dắt gã đi trước mặt mọi người, do đó đã tước mất khỏi gã niềm vui được chào hỏi bạn bè và ngửi những loại mùi có lợi cho gã ở mọi góc phố và rãnh nước:

 Những người hầu của Ánh Sáng rất lạ lùng.

          - Được – Gã tự nhủ – Mình phải chịu đựng nỗi nhục đó thêm lần nữa để đi với vị thần bé nhỏ của mình!

          Trung thành với những truyền thống của mình, dù đã mặc quần áo đẹp, gã vẫn giữ lại cái vòng cổ, nhưng không còn sợi xích. Phải làm gì bây giờ? Một lần nữa gã thấy tuyệt vọng, rồi gã nhìn thấy Nước đang nằm trên một chiếc trường kỷ, và đang lơ đãng nghịch chơi với những sợi san hô dài. Gã chạy tới gần nàng, cố tỏ ra hết sức đáng yêu, và sau khi thốt ra hàng đống lời ngợi ca nàng, gã cầu xin nàng cho gã mượn sợi dây dài nhất của nàng. Nàng đang vui vẻ nên không chỉ thực hiện điều gã cầu xin mà còn rất tốt khi cột đầu của sợi san hô vào vòng cổ của gã. Tylô hân hoan quay lại với chủ mình, trao cho thằng bé sợi xích tạm thời này, và quỳ xuống nói:

          - Cứ đưa tôi đi cùng cậu như thế này, vị thần bé nhỏ của tôi! Mọi người không bao giờ nói lời nào với một con chó tội nghiệp khi nó đang bị cột xích!   

          - Ái chà, thậm chí như thế này, anh cũng không thể đi dược! – Ánh Sáng nói, rất xúc động với sự tự hy sinh đó; và để xoa dịu gã, nàng bảo gã rằng định mệnh sẽ sớm tạo ra một cuộc thử thách cho bọn trẻ mà trong đó sự hỗ trợ của gã sẽ rất có ích.

          Trong lúc nói, nàng chạm vào bức tường ngọc lục bảo. Nó mở ra cho nàng và hai đứa bé đi qua.

          Cỗ xe ngựa của nàng đang chờ ở ngoài lối vào của ngôi đền. Nó là một khối ngọc bích xinh đẹp, bên trong dát vàng. Cả bọn ngồi vào chỗ; và hai con chim trắng to lớn đã được thắng cương vào cỗ xe ngay lập tức cất cánh bay qua những đám mây. Cỗ xe đi rất nhanh; và họ ở trên đường không lâu lắm, khiến hai đứa bé đang thưởng thức chuyến đi và cười sung sướng thấy tiếc quá chừng; nhưng có những điều ngạc nhiên kỳ lạ hơn nhiều đang chờ đợi chúng.

          Những đám mây quanh chúng tan đi; và đột nhiên, chúng nhận ra mình đang ở trong một cung điện màu xanh trời sáng chói. Ở đây thứ gì cũng có màu xanh trời: ánh sáng, những phiến đá lát đường, những chiếc cột, những mái vòm; mọi thứ cho tới các đồ vật nhỏ nhất đều xanh một màu thăm thẳm như chốn thần tiên. Không thể nhìn thấy đầu kia của cung điện; những đôi mắt bị lạc mất trong những khung cảnh màu xanh ngọc bích vô tận.

          - Mọi thứ thật đáng yêu làm sao! – Tyltyl nói, vẫn chưa hết kinh ngạc – Ôi Trời, đẹp quá!... Chúng ta đang ở đâu?

          - Chúng ta đang ở trong Vương quốc của Tương Lai – Ánh Sáng nói – Giữa những đứa bé chưa chào đời. Vì viên kim cương cho phép chúng ta nhìn một cách rõ ràng vào khu vực bị che giấu khỏi mắt con người này, có lẽ chúng ta sẽ tìm thấy Con chim xanh ở đây… Nhìn kìa! Hãy nhìn những đứa bé đang chạy tới!

          Từ mọi phía, từng đám trẻ con mặc toàn quần áo màu xanh trời xuất hiện; chúng có mái tóc xinh đẹp màu đen hoặc vàng óng và đứa bé nào cũng cực kỳ xinh xắn. Chúng vui vẻ reo lên:

          - Trẻ con đang sống!... Hãy tới nhìn hai đứa bé đang sống!

          - Sao chúng gọi bọn em là trẻ con đang sống? – Tyltyl hỏi Ánh Sáng.

          - Đó là vì bản thân chúng chưa được sống. Chúng đang chờ giờ khắc chào đời, vì đây là nơi mà tất cả trẻ con đến trước khi chúng được sinh ra trên quả đất. Khi các ông bố và các bà mẹ muốn có con, những cánh cửa to mà các em thấy đằng kia, ở phía sau, sẽ mở ra, và các em bé sẽ đi xuống…

          - Có nhiều trẻ con quá! Có nhiều trẻ con quá! – Tyltyl kêu lên.

          - Còn nhiều nữa – Ánh Sáng nói – Không ai đếm nổi chúng. Nhưng hãy đi xa thêm chút nữa, các em sẽ thấy nhiều điều khác.

          Tyltyl làm theo lời nàng và tìm lối đi qua; nhưng nó di chuyển một cách khó khăn, vì cả một đám đông trẻ con mặc đồ xanh đã bu quanh họ. Cuối cùng, nhờ bước lên một bậc thềm, người bạn nhỏ của chúng ta có thể nhìn qua vô số những cái đầu lố nhố và trông thấy điều đang diễn ra trong khắp tòa đại sảnh. Nó cực kỳ lạ thường! Tyltyl chưa bao giờ mơ tới một chuyện gì giống như thế này! Nó nhảy múa với niềm vui, và Mytyl, đang bám theo nó cũng nhón chân lên để nhìn, rồi vỗ tay, kêu to lên kinh ngạc.

          Xung quanh là hàng triệu triệu đứa bé mặc đồ xanh, một số đang chơi đùa, số khác đi lại, số khác nữa đang trò chuyện hay suy nghĩ.

          Nhiều đứa đang ngủ; nhiều đứa khác đang làm việc, và những công cụ, đồ nghề, những cỗ máy mà chúng đang lắp ráp, những loài cây, những loài hoa và quả mà chúng đang trồng hay đang thu hoạch đều có cùng một màu xanh rực rỡ siêu nhiên như màu sắc chung của cung điện. Giữa đám trẻ con có những người cao lớn đang đi lại, họ cũng mặc quần áo màu xanh, rất xinh đẹp và trông giống như những thiên thần. Họ tới gần Ánh Sáng, mỉm cười và dịu dàng đẩy những đứa bé mặc đồ xanh sang một bên. Chúng lặng lẽ quay trở lại với việc chúng đang làm, dù vẫn quan sát những người bạn của chúng ta với đôi mắt ngạc nhiên.

          Tuy nhiên, một đứa trong số chúng vẫn ở lại, đứng cạnh Tyltyl. Nó rất bé. Từ bên dưới chiếc áo dài bằng lụa màu xanh trời ló ra hai bàn chân trần hồng hồng. Nó đăm đăm nhìn cậu bé đang sống với vẻ tò mò; và nó tới gần Tyltyl như thể quên mất bản thân mình.

          - Em nói chuyện với nó được không?  – Tyltyl hỏi, nửa vui mừng, nửa sợ sệt.

          - Tất nhiên – Ánh Sáng nói – Em phải kết bạn… Chị sẽ để hai em lại; các em sẽ thoải mái hơn khi ở một mình…

          Nói xong, nàng cất bước và bỏ lại hai đứa bé mặt đối mặt với nhau, mỉm cười e thẹn. Đột ngột, chúng bắt đầu nói chuyện:

          - Chào cậu – Tyltyl nói, chìa tay ra cho đứa bé kia.

          Nhưng đứa bé không hiểu điều đó nghĩa là gì và chỉ đứng yên.

          - Đó là gì thế? – Tyltyl hỏi tiếp, sờ vào chiếc áo màu xanh của đứa bé.

          Đứa bé, đang mải mê với điều nó đang nhìn, không trả lời, nhưng nghiêm trang đưa ngón tay sờ vào cái mũ của Tyltyl:

          - Còn cái đó? – Nó nói ngọng nghịu.

          - Cái đó?... Đó là mũ của tớ – Tyltyl nói – Đằng ấy không có mũ sao?

          - Không, nó để làm gì? – Đứa bé hỏi.

          - Nó dùng để chào – Tyltyl đáp – Và khi trời lạnh…

          - Khi trời lạnh nghĩa là gì? – Đứa bé hỏi.

          - Khi đằng ấy run lên như vầy, Brrr! Brrr! – Tyltyl đáp – Và khi đằng ấy làm như thế này với hai cánh tay của mình – Nó khoanh hai cánh tay ngang ngực.

          - Trên trái đất có lạnh không? – Đứa bé hỏi.

          - Có, đôi khi, vào mùa đông, khi không có lửa.

          - Vì sao không có lửa?...

          - Vì nó đắt tiền, và phải tốn tiền để mua củi đốt…

          Đứa bé lại nhìn Tyltyl như thể nó không hiểu một từ nào mà Tyltyl nói; và tới lượt Tyltyl ngạc nhiên:

          - Rõ ràng là nó không biết gì về những chuyện bình thường nhất hàng ngày – Nhân vật chính của chúng ta nghĩ, trong lúc đứa bé nhìn “cậu bé đang sống”, kẻ biết hết mọi điều, với lòng kính trọng.

          Rồi nó hỏi Tyltyl tiền là gì.

          - Sao, đó là thứ mà đằng ấy dùng để trả! – Tyltyl nói, không buồn giải thích thêm.

          - Ồ – Đứa bé nghiêm trang nói.

          Dĩ nhiên là nó không hiểu. Làm sao nó có thể biết, một đứa nhỏ sống trong một thiên đường như thế, nơi những ước muốn nhỏ nhoi nhất của nó luôn được ban cho trước khi nó biết cách dùng từ để diễn tả ra?

          - Đằng ấy mấy tuổi? – Tyltyl hỏi, tiếp tục cuộc chuyện trò.

          - Tớ sắp được sinh ra – Đứa bé nói – Tớ sẽ chào đời trong mười hai năm nữa… Được chào đời thật tuyệt, phải không?

          - Ồ, phải – Tyltyl kêu lên, không hề nghĩ ngợi – Nó rất vui!

          Nhưng nó thấy rất mất mặt khi đứa bé hỏi nó “đã xoay xở bằng cách nào”. Lòng kiêu hãnh của nó không cho phép nó không biết bất cứ điều gì trước mặt một đứa bé khác; và thật buồn cười khi nhìn thấy nó với hai tay đút vào túi, hai chân đứng dạng ra, mặt hếch lên trời và bày tỏ thái độ của một người đàn ông không vội vàng trả lời. Cuối cùng, nó trả lời, với một cái nhún vai:

          - Nói thật tình, tớ không thể nhớ! Nó cách đây quá lâu!

          - Họ bảo nó rất tuyệt vời, trái đất và những người đang sống! – Đứa bé nhận xét.

          - Vâng, nó không tệ – Tyltyl nói – Có những chim chóc, bánh và đồ chơi… Một số người có tất cả mọi thứ; nhưng những ai không có gì có thể nhìn của người khác!

          Suy nghĩ này cho chúng ta thấy rõ toàn bộ tính cách của anh bạn nhỏ của chúng ta. Nó tự hào và có xu hướng khá kiêu ngạo; nhưng nó không bao giờ ganh tị và bản tính rộng rãi của nó bù đắp lại sự nghèo nàn bằng cách cho phép nó tận hưởng sự may mắn của những đứa trẻ khác.

          Hai đứa bé nói thêm nhiều chuyện khác; nhưng sẽ mất rất nhiều thời giờ để kể cho bạn nghe tất cả những gì chúng nói, vì đôi khi những gì chúng nói chỉ thú vị đối với chúng. Một lúc sau, Ánh Sáng, vẫn quan sát chúng từ xa, vội vã tới gần chúng với vẻ hơi lo lắng: Tyltyl đang khóc! Những giọt lệ lớn lăn xuống má nó và rơi lên chiếc áo khoác xinh đẹp. Nàng hiểu rằng nó đang nói về bà nó và không thể kềm nước mắt với ý nghĩ về tình yêu mà nó đã đánh mất. Nó đang quay đầu đi để che giấu những cảm xúc của mình; nhưng đứa bé tò mò vẫn tiếp tục hỏi han nó:

          -  Các ông bà có chết không?... Chết nghĩa là gì?

          - Vào một tối nào đó họ đi xa và không trở về nữa.

          - Ông bà của đằng ấy đã ra đi rồi hở?

          - Phải – Tyltyl nói – Bà rất tốt với tớ.

          Thế là, với mấy từ này, đứa bé tội nghiệp lại bắt đầu khóc.

          Đứa bé mặc đồ xanh chưa bao giờ nhìn thấy một người khóc. Nó sống trong một thế giới nơi nỗi đau khổ không tồn tại. Nó rất đỗi ngạc nhiên; và nó kêu lên:

          - Mắt đằng ấy làm sao thế?... Chúng đang tạo ra ngọc trai à?

          Với nó, những giọt nước mắt đó là những thứ thật kỳ diệu.

          - Không, đó không phải là ngọc trai – Tyltyl ngượng ngùng đáp.

          - Vậy thì đó là gì?

          Nhưng anh bạn tội nghiệp của chúng ta không chấp nhận việc bị người khác xem mình là đồ yếu đuối. Nó lúng túng chùi mắt và nhìn vào màu xanh chói chang của cung điện. Đứa bé rắc rối vẫn khăng khăng:

          - Cái thứ đang rơi xuống đó là gì thế?

          - Chả có gì, chỉ là chút xíu nước – Tyltyl nói, mất kiên nhẫn, hy vọng cắt ngang lời giải thích.

          Nhưng không ăn thua. Đứa bé rất ngoan cố, nó đưa ngón tay chạm vào má của Tyltyl và hỏi với giọng tò mò:

          - Nó chảy ra từ mắt phải không?...

          - Phải, đôi khi, khi người ta khóc.

          - Khóc nghĩa là gì? – Đứa bé hỏi.

          - Tớ không khóc – Tyltyl kiêu hãnh nói – Đó là do lỗi của màu xanh đó!... Nhưng nếu tớ khóc, thì cũng giống vậy đó…

          - Đằng ấy có thường khóc trên trái đất không?...

          - Những đứa bé trai thì không, nhưng những bé gái thì có… Ở đây đằng ấy không khóc à?

          - Không, tớ không biết làm thế nào…

          - Ờ, đằng ấy sẽ học…

          Vào lúc đó, một cơn gió lớn khiến nó quay đầu lại, và nó nhìn thấy, ở cách nó vài bước, một cỗ máy lớn mà thoạt tiên nó không chú ý tới, vì nó đang tập trung vào đứa bé. Đó là một vật to lớn và kỳ diệu, nhưng tôi không thể nói cho bạn biết tên của nó, vì những phát minh tại Vương quốc của Tương Lai sẽ không được Con Người đặt tên cho đến khi nó tới trái đất. Tôi chỉ có thể nói rằng khi Tyltyl nhìn nó, nghĩ rằng đôi cánh màu xanh trời to lớn đang quay vù vù rất nhanh trước mắt mình trông giống như những chiếc cối xay gió ở vùng quê trên trái đất, và rằng, nếu nó tìm được Con chim xanh, hẳn là đôi cánh của nó không thể thanh tú, xinh xắn hay chói lọi hơn thế được. Lòng đầy ngưỡng mộ, nó hỏi người bạn mới những thứ đó là gì.

          - Những cái đó hả? – Đứa bé nói – Đó là phát minh mà tớ sẽ làm trên trái đất.

          Và khi nhìn thấy Tyltyl mở to mắt nhìn chòng chọc, nó nói thêm:

          - Khi tớ tới trái đất, tớ sẽ phát minh một thứ mang lại hạnh phúc… Đằng ấy có muốn nhìn nó không?... Nó ở đằng kia, giữa hai cây cột…

          Tyltyl quay lại nhìn; nhưng ngay lúc đó tất cả bọn trẻ con chạy ào tới nó, hét lên:

          - Không, không, tới nhìn của tớ đi!...

          - Không, của tớ đẹp hơn!...

          - Của tớ mới là một phát minh kỳ diệu!...

          - Của tớ làm bằng đường!...

          - Của cậu ấy không tốt!...

          - Tớ đang mang tới một ánh sáng mà không ai biết…

          Và vừa nói, đứa bé cuối cùng vừa tự thắp sáng nó hoàn toàn với một ngọn lửa lạ lùng.

          Giữa những tiếng reo hò vui vẻ, đứa bé đang sống bị lôi tới những phân xưởng xanh, nơi mỗi nhà phát minh tí hon đang chế tạo cỗ máy của mình. Đó là cả một khối lớn màu xanh những chiếc đĩa, những cái ròng rọc và dây đai, bánh đà, bánh khởi động và bánh răng, đủ mọi loại bánh xe để đẩy mọi loại máy móc lướt trên mặt đất hay bắn vọt lên trần nhà. Những đứa bé mặc đồ xanh khác đang mở những tấm bản đồ và kế hoạch, hoặc mở những cuốn sách to đùng ra, hoặc tháo vải che trên những pho tượng màu xanh xuống, hoặc mang ra những bông hoa khổng lồ và những thứ trái cây bự kếch xù trông như làm bằng ngọc bích và ngọc lam.

Hai người bạn nhỏ của chúng ta đứng, mồm há hốc, tay vỗ vào nhau: chúng nghĩ chúng đang ở trong thiên đường. Mytyl khom xuống nhìn một bông hoa to lớn và cười vào cái đài hoa đang trùm lên đầu nó như một cái mũ trùm đầu bằng lụa xanh. Một đứa bé xinh xắn, với mái tóc đen và đôi mắt suy tư, đứng vịn cái cuống hoa và tự hào nói:

          - Tất cả những cây hoa đều sẽ mọc như thế, khi tớ tới trái đất!

          - Chừng nào vậy? – Tyltyl hỏi.

          - Mười lăm năm, bốn tháng và chín ngày nữa.

          Kế tiếp, hai đứa bé mặc đồ xanh tới, người cong lại dưới sức nặng của một cái sào trên móc một chùm nho, với mỗi quả lớn hơn một quả lê.

          - Một chùm lê! – Tyltyl kêu lên.

          - Không, chúng là quả nho – Đứa bé nói – Tất cả chúng sẽ như thế khi tớ ba mươi tuổi: tớ đã tìm được cách…

Tyltyl rất muốn nếm thử chúng, nhưng một đứa bé khác đi tới, gần như khuất dạng sau một cái giỏ mà một trong những người lớn đang giúp nó mang tới. Mái tóc sáng và gương mặt hồng hào với một nụ cười của nó ló ra sau những chiếc lá trên cái giỏ đan bằng sợi liễu gai.

          - Nhìn này – Nó nói – Hãy nhìn những quả táo của tớ…

          - Nhưng chúng là dưa mà! – Tyltyl nói.

- Không, không! – Đứa bé nói – Chúng là táo của tớ! Tất cả chúng sẽ như thế này khi tớ sống! Tớ đã khám phá được tiến trình!...

          Có lẽ tôi sẽ không bao giờ xong việc nếu cứ cố miêu tả cho các bạn đọc nhỏ tuổi của tôi tất cả những thứ tuyệt diệu và không tài nào tin nổi đang xuất hiện trước mắt nhân vật chính của chúng ta. Nhưng đột nhiên một tràng cười rộ vang lên khắp sảnh đường. Một đứa bé vừa nói về vị Vua của Chín Hành Tinh; và Tyltyl, rất bối rối và lúng túng, nhìn quanh tứ phía. Tất cả những gương mặt, rạng rỡ với những nụ cười, đều quay về một điểm mà Tyltyl không thể nhìn thấy; mọi ngón tay đều chỉ về một hướng; nhưng người bạn của chúng ta nhìn một cách vô ích. Chúng vừa nói về một vị vua!  Nó tìm kiếm một chiếc ngai vàng, trên có một người cao lớn, đầy phẩm giá đang ngồi, tay cầm một cây vương trượng bằng vàng.

                 Những đứa bé mặc đồ xanh khác đang mở những tấm bản đồ  

                       và kế hoạch, hoặc mang ra những bông hoa khổng lồ.

           

        - Ở đằng kia… ở đằng kia… thấp xuống… phía sau đằng ấy! – Hàng ngàn giọng nói cùng cất lên một lúc.

          - Nhưng nhà vua đâu? – Tyltyl và Mytyl lặp lại, vô cùng thích thú.

          Thế rồi, đột nhiên, một giọng nói to hơn và nghiêm trang hơn nổi lên trên tiếng thì thầm trong trẻo của những đứa bé khác:

          - Ta ở đây! – Nó nói một cách tự hào.

          Đồng thời, Tyltyl phát hiện ra một em bé mũm mĩm mà nó không để ý tới, vì nó nhỏ bé nhất và lúc đó đã tách ra xa, ngồi ở chân một cây cột với thái độ thờ ơ, có vẻ như chăm chú suy tư. Vị vua nhỏ bé là người duy nhất không thèm chú ý tới “hai đứa bé đang sống”. Đôi mắt xinh đẹp, long lanh của nó, cũng xanh như cung điện, đang theo đuổi những giấc mơ vô tận; bàn tay phải của nó đỡ lấy mái đầu, đã nặng trĩu vì suy tư; cái áo ngắn của nó để lộ hai đầu gối mũm mĩm; và một cái vương miện vàng nằm trên mái tóc vàng óng của nó. Khi kêu lên: “Ta ở đây!” em bé này đứng lên từ cái bậc thềm nó đang ngồi và cố trèo lên một bước; nhưng nó vẫn còn lúng túng đến nỗi nó mất thăng bằng và té úp mặt xuống; và lần này nó bò trên cả bốn chân tay, rồi dạng hai chân ra, nó đứng lên và nhìn Tyltyl từ đầu tới chân.

          - Đằng ấy không to lớn cho lắm! – Tyltyl nói, cố hết sức để không bật cười.

          - Ta sẽ làm những điều vĩ đại khi ta lớn! – Nhà vua bẻ lại với một giọng không chấp nhận bất cứ lời đáp trả nào.

          - Vậy đằng ấy sẽ làm gì? – Tyltyl hỏi.

          - Ta sẽ thành lập Liên Minh Các Hành Tinh Trong Thái Dương Hệ – Nhà  vua nói, với giọng rất khoa trương.

          Người bạn của chúng ta bị gây ấn tượng đến độ nó không tìm ra lời nào để nói; và nhà vua nói tiếp:

          - Tất cả mọi hành tinh sẽ thuộc về nó, ngoại trừ sao Thiên Vương, sao Thổ và sao Hải Vương, mấy sao này ở xa quá.

          Nói xong, nó chập chững bước xuống bậc thềm trở lại và quay về thái độ ban đầu, cho thấy nó đã nói hết những điều muốn nói.

          Tyltyl để cho nó mặc tình trầm tư mặc tưởng; nó nôn nóng biết càng nhiều đứa bé càng tốt. Nó được giới thiệu với kẻ phát hiện ra một mặt trời mới, nhà phát minh của một niềm vui mới, vị anh hùng sẽ quét sạch mọi bất công khỏi trái đất và một kẻ hợm mình sẽ thống trị trái đất…

          Có nhiều đứa trẻ như thế đến nỗi sẽ mất rất nhiều ngày mới kể hết tên của chúng. Khi người bạn của chúng ta đã khá mệt và bắt đầu thấy chán thì đột nhiên sự chú ý của nó lại nổi lên khi nó nghe thấy giọng của một đứa bé gọi:

- Tyltyl! . . Tyltyl!... Anh khỏe không? Tyltyl, anh khỏe không?...."

Một đứa bé mặc đồ xanh chạy tới từ phía sau đại sảnh, băng qua đám đông. Nó trắng trẻo, có đôi mắt sáng và trông rất giống Mytyl.

          - Sao đằng ấy biết tên của tớ? – Tyltyl hỏi.

          - Không có gì đáng ngạc nhiên – Đứa bé nói – Khi xét tới việc em sẽ là em trai của anh!

          Lần này, hai đứa bé đang sống hoàn toàn kinh ngạc. Thật là một cuộc hội ngộ lạ lùng! Chắc chắn chúng phải kể lại cho Mẹ nghe ngay khi chúng quay về! Mọi người ở nhà sẽ rất ngạc nhiên!

    

Một số trẻ con mặc đồ xanh khác mở mấy cuốn sách to đùng ra.

          Trong lúc chúng đang ngẫm nghĩ, đứa bé tiếp tục giải thích:

          - Em sẽ tới với anh chị vào năm sau, vào ngày Palm Sunday.[1]

          Và nó đặt ra cho anh nó hàng ngàn câu hỏi: ở nhà có thoải mái không? Thức ăn có ngon không? Bố có nghiêm khắc không? Và Mẹ nữa?

          - Ồ, Mẹ rất tốt! – Hai đứa bé đáp.

          Và tới lượt chúng hỏi lại nó: Nó sẽ làm gì trên trái đất? Nó sẽ mang theo thứ gì?

          - Em sẽ mang tới ba chứng bệnh – Đứa bé nói – Bệnh tinh hồng nhiệt, ho gà và sởi…

          - Ổ, tất cả chỉ có thế thôi sao? – Tyltyl kêu lên. Nó lắc đầu với nỗi thất vọng hiển nhiên, trong khi đứa bé kia nói tiếp:

          - Sau đó, em sẽ rời khỏi mọi người!

          - Thế thì chẳng đáng bỏ công tới đó! – Tyltyl nói, rất bực mình.

          - Chúng ta không thể chọn lựa được – Đứa em nói, có vẻ hờn dỗi.

          Có lẽ chúng sẽ cãi nhau mà không đợi cho tới khi trở về trái đất nếu không bị tách rời một cách đột ngột bởi một bầy trẻ mặc đồ xanh đang vội vàng tới gặp ai đó. Trong lúc đó, có một tiếng ồn lớn, như thể hàng ngàn cánh cửa vô hình đang được mở ra ở đầu kia đại sảnh.

          - Có chuyện gì thế? – Tyltyl hỏi.

          - Đó là Thời Gian – Một đứa bé đáp – Ông ấy đang mở những cánh cửa.

          Và sự phấn khích gia tăng ở mọi phía. Đám trẻ con rời khỏi những cỗ máy và công việc của chúng; những đứa đang ngủ thức dậy; và mọi con mắt đều nôn nao quay sang cánh cửa bằng ngọc mắt mèo ở phía sau, trong lúc mọi cái mồm cùng lặp lại một cái tên. Từ “Thời Gian! Thời Gian” vang lên khắp mọi nơi; và tiếng động bí ẩn vẫn tiếp diễn. Tyltyl muốn biết điều đó có nghĩa là gì chết được. Cuối cùng, nó tóm lấy vạt áo của một đứa bé để hỏi.

          - Buông tớ ra – Đứa bé nói, tỏ ra khó chịu – Tớ đang vội: hôm nay có thể tới lượt tớ… Bình minh đang mọc. Đây là giờ khắc mà bọn trẻ con sẽ chào đời vào hôm nay đi xuống trái đất… Đằng ấy sẽ thấy… Thời gian đang kéo những cái then cửa…

          - Thời Gian là ai? – Tyltyl hỏi.

          - Một ông cụ tới và gọi tên những người sẽ lên đường – Một đứa bé khác nói – Ông ấy không tệ lắm, nhưng ông ấy không chịu lắng nghe gì cả. Chúng cứ việc van xin, nếu chưa tới lượt chúng, ông ấy sẽ đẩy những đứa cố đi lùi lại… Buông tớ ra nào! Có lẽ giờ đã tới lượt của tớ!

          Lúc này Ánh Sáng đang vội vã đi tới những người bạn nhỏ của chúng ta với vẻ đầy cảnh giác:

          - Chị đang tìm các em – Nàng nói – Đi nhanh: không bao giờ được để cho Thời Gian phát hiện ra các em.

          Trong lúc nói, nàng tung tấm áo choàng trùm lên hai đứa bé và kéo chúng tới một góc sảnh, nơi họ có thể nhìn thấy mọi điều mà không bị phát hiện.

Tyltyl rất vui khi được bảo vệ như thế. Lúc này nó biết người sắp xuất hiện có một quyền năng lớn lao đến nỗi không một sức mạnh con người nào có thể cưỡng lại ông ta. Ông ta vừa là một vị thần vừa là một yêu tinh; ông ta ban tặng cuộc sống và ông ta ăn nó ngấu nghiến; ông ta băng qua thế giới nhanh đến nỗi bạn không kịp nhìn thấy ông ta; ông ta ăn mãi không ngừng; ông ta tước đi bất cứ thứ gì ông ta chạm đến. Trong gia đình của Tyltyl, ông ta đã mang đi Ông nội và Bà nội, những đứa em trai, em gái và con két già! Ông ta không bận tâm tới điều ông ta đã mang đi: những niềm vui và những nỗi buồn, những mùa đông và những mùa hè, tất cả đều là những con cá mắc vào tấm lưới của ông ta!...

Vốn đã biết điều này, hai người bạn của chúng ta rất ngạc nhiên khi thấy mọi người trong Vương quốc của Tương Lai chạy thật nhanh để gặp ông ta:

- Mình cho là ông ta không ăn bất cứ thứ gì ở đây – Nó nghĩ. Ông ta kia rồi! Những cánh cửa lớn chậm chạp quay trên bản lề. Có tiếng nhạc văng vẳng: đó là những âm thanh trên trái đất. Một làn ánh sáng đỏ và xanh lá thâm nhập vào đại sảnh; và Thời Gian xuất hiện ở ngưỡng cửa. Ông ta là một cụ già rất cao và mảnh khảnh, già đến nỗi gương mặt nhăn nheo của ông ta toàn một màu xám ngoét như bụi. Bộ râu trắng của ông ta kéo dài tới gối. Ông ta cầm trên tay một cái hái lớn, và trên tay kia một cái đồng hồ cát. Sau lưng ông ta, cách một quãng xa, trên một biển cả có màu Bình minh, là một chiếc thuyền galê tuyệt diệu bằng vàng với những cánh buồm trắng.

          - Những người tới giờ đã sẵn sàng chưa? – Thời Gian hỏi. Khi nghe thấy thế, giọng của hàng ngàn đứa bé, nghiêm trang và sâu thẳm như tiếng cồng đồng, như tiếng chuông bạc, đáp lại:

          - Chúng tôi có mặt!... Chúng tôi có mặt!... Chúng tôi có mặt!...

          Và trong thoáng chốc, lũ trẻ mặc đồ xanh đã tụ họp đông đúc quanh ông cụ cao lớn. Ông ta đẩy chúng lùi lại và nói với giọng cộc lốc:

          - Mỗi lần một đứa!... Một lần nữa, có quá nhiều người bọn bây hơn mức cần thiết!... Bọn bây không thể lừa ta!

Ông ta vung cái hái lên và đưa tay kia kéo cái áo choàng ra, chắn đường của những đứa trẻ hấp tấp đang cố luồn qua khỏi ông ta. Không đứa nào thoát khỏi đôi mắt cảnh giác của ông cụ kinh khủng này.

          - Chưa phải lượt của mày! – Ông ta nói với một đứa – Mày sẽ chào đời vào ngày mai!... Cả mày cũng vậy, mày còn phải chờ mười năm nữa… Một người linh mục thứ mười ba?... Chỉ cần mười hai người; không cần thêm… Thêm các bác sĩ hả? Đã có quá nhiều rồi; trên trái đất họ đang cằn nhằn chuyện đó… Còn những kỹ sư đâu rồi ? Họ cần một người trung thực, chỉ một, như một hiện tượng!...

          Tiếp đó, một đứa bé tội nghiệp, cho tới lúc đó vẫn bị đẩy ra sau, vừa ngượng ngùng tiến tới, vừa nút ngón tay cái. Trông nó xanh xao, buồn bã và bước đi với những bước chân lảo đảo; nó khốn khổ đến nỗi ngay cả Thời Gian cũng động lòng thương xót trong giây lát:

          - Là mày hả! – Ông ta cảm thán – Có vẻ như mày là một kẻ rất ư khốn khổ.

          Và vừa ngước mắt lên bầu trời, với vẻ chán nản, ông ta vừa nói thêm:

          - Mày sẽ không sống lâu!

          Và chuyển động tiếp diễn. Mỗi đứa bé, khi bị từ chối, quay lại công việc của mình với vẻ mặt thất vọng. Khi một đứa trong bọn được chấp nhận, những đứa khác nhìn nó với vẻ ghen tị. Thỉnh thoảng, có một sự cố xảy ra, khi vị anh hùng sẽ đấu tranh chống lại sự bất công từ chối không chịu đi. Nó bám vào các bạn mình, đám này nói với Thời Gian:

          - Nó không muốn đi, thưa ngài!

          - Không, tôi không muốn đi – Thằng bé kêu to hết sức – Tôi thà là không chào đời.

- Cũng đúng thôi! – Tyltyl nghĩ. Nó có đầy đủ lương tri và biết mọi chuyện trên trái đất sẽ ra sao.

          Vì mọi người luôn bị đánh đập mà không đáng phải chịu như thế, và khi họ làm sai điều gì, bạn có thể chắc rằng sự trừng phạt sẽ rơi lên đầu những người bạn vô tội của họ.

          - Mình không muốn ở vào vị trí của nó – Người bạn của chúng ta tự nhủ – Thà là mình đi săn lùng Con chim xanh vào bất kỳ ngày nào còn hơn!

          Trong lúc đó, kẻ kiếm tìm công lý lên đường, khóc nức nở, bị ngài Thời Gian làm cho sợ hết hồn.

          Sự phấn khích lúc này lên tới cực điểm. Bọn trẻ con chạy quanh khắp sảnh: những đứa sắp đi gói ghém các phát minh của chúng; những đứa phải ở lại đưa ra cả ngàn yêu cầu:

- Cậu sẽ viết thư cho tớ chứ?

          - Họ bảo không được!

          - Ồ, cứ thử xem, cố lên!

          - Nhớ thông báo ý tưởng của tớ nhé!

- Tạm biệt, Jean… Tạm biệt, Pierre!

          - Cậu có quên thứ gì không?

          - Đừng đánh mất những ý tưởng của cậu!

          - Cố nói cho chúng tôi biết nó có tốt không nhé!

          - Đủ rồi! Đủ rồi! – Thời Gian gầm lên, lắc lắc những chiếc chìa khóa to đùng và cái hái kinh khủng của ông ta – Đủ rồi! Kéo neo lên…

                       Trong thoáng chốc, lũ trẻ mặc đồ xanh đã tụ họp

                  đông đúc quanh ông cụ cao lớn.

          Sau đó, bọn trẻ con trèo vào chiếc thuyền có những tấm buồm lụa trắng. Chúng vẫy tay chào những người bạn còn ở lại; nhưng khi nhìn thấy trái đất ở đằng xa, chúng kêu to mừng rỡ:

          - Trái đất! Trái đất!... Tớ có thể nhìn thấy nó!...

          - Nó thật là rực rỡ!...

          - Nó thật to lớn!..

          Và cùng lúc đó, như thể vọng lên từ đáy vực, một bài ca cất lên, một bài ca xa xăm của niềm vui và kỳ vọng.

          Ánh Sáng, đang lắng nghe với một nụ cười, nhìn thấy vẻ kinh ngạc trên mặt của Tyltyl và cúi xuống nó:

          - Đó là bài ca của những bà mẹ đang đi ra để gặp chúng – Nàng nói.

          Ngay lúc đó, Thời Gian, đã đóng mấy cánh cửa lại, nhìn thấy những người bạn của chúng ta, vọt tới bên họ một cách giận dữ, dứ dứ chiếc hái vào họ.

- Mau lên! – Ánh Sáng nói – Mau lên! Cầm lấy Con chim xanh, Tyltyl, và ra trước mặt chị cùng Mytyl.

Nàng đặt vào tay thằng bé một con chim vẫn giấu bên dưới tấm áo choàng, và tỏa  ra ánh sáng khắp người, hai bàn tay trải rộng tấm khăn choàng chói lọi, nàng chạy đi, bảo vệ hai đứa bé khỏi sự tấn công của Thời Gian.

          Theo cách này, họ băng qua nhiều căn phòng bích ngọc và lam ngọc. Nó đẹp tuyệt vời, nhưng họ đang ở trong Vương quốc Tương Lai, nơi Thời Gian là vị chủ nhân ông, và họ phải chạy trốn khỏi cơn giận của ông ta.

          Mytyl sợ chết khiếp, còn Tyltyl lo lắng quay lại nhìn Ánh Sáng.

          - Đừng sợ –  Nàng nói – Chị là người duy nhất mà Thời Gian kính trọng từ thuở khai thiên lập địa. Chỉ cần lưu ý rằng em đang giữ Con chim xanh. Nó rất rực rỡ! Nó hoàn toàn xanh!

          Ý nghĩ này khiến thằng bé thích thú. Nó cảm thấy con vật quý báu đang run rẩy trong đôi tay của nó; nó không dám đè mạnh lên đôi cánh mềm ấm áp của con chim; và tim nó đập dồn dập cạnh quả tim của con chim. Lần này, nó đã nắm giữ Con chim xanh! Không gì có thể chạm vào nó, vì chính Ánh Sáng đã trao nó cho Tyltyl. Thật là một thắng lợi lớn khi nó quay trở về nhà!...

          Nó bối rối với niềm hạnh phúc của mình đến nỗi hầu như không biết nó đang đi đâu; niềm hân hoan của nó reo lên một tràng chiến thắng trong đầu đến độ nó thấy choáng váng; nó muốn điên lên vì tự hào, và niềm may mắn này khiến nó đánh mất sự điềm tĩnh và đầu óc tỉnh táo! Họ vừa băng qua ngưỡng cửa của cung điện thì một cơn gió mạnh quét ngang qua lối vào đại sảnh, nhấc tấm khăn choàng của Ánh Sáng lên và để lộ hai đứa bé ra trước mắt của Thời Gian, lúc này vẫn đang đuổi theo họ. Với một tiếng gầm giận dữ, ông ta vung cái hái vào Tyltyl. Nó kêu thét lên. Ánh Sáng né khỏi cú tấn công; và cánh cửa cung điện đóng lại sau lưng họ với một tiếng ầm vang. Họ đã thoát!... Nhưng chao ôi, Tyltyl, do quá hoảng hốt, đã buông tay ra, và giờ đây, với hai hàng nước mắt, nó nhìn thấy Con chim của Tương Lai đang sải cánh bay trên đầu họ, hòa vào bầu trời màu ngọc bích với đôi cánh xanh biếc như mơ, nhẹ nhàng và trong suốt đến nỗi chẳng bao lâu sau thằng bé không còn nhìn thấy gì nữa cả…

---

[1] Ngày Chủ nhật trước lễ Phục sinh.

Con chim xanh hạnh phúc - Chương 4

Georgette Leblanc
(Madame Maurice Maeterlinck)

Nguyễn Thành Nhân dịch

Theo bản tiếng Anh The Blue Bird For Children

của Alexander Teixeira De Mattos

Tranh minh họa của Herbert Paus

CHƯƠNG IV

CUNG ĐIỆN CỦA BÓNG ĐÊM

Một lúc sau, hai đứa bé và bạn chúng gặp nhau ở buổi bình minh đầu tiên để đi tới cung điện của Đêm, nơi chúng hy vọng tìm được Con chim xanh. Nhiều người trong đoàn không lên tiếng trả lời khi bản danh sách được đọc lên. Sữa, người mà bất kỳ cảm giác kích động nào đối với nàng cũng tệ hại, muốn ở lại phòng của mình. Nước gửi tới một lời cáo lỗi: nàng quen với việc lúc nào cũng du hành trong một thảm rêu, đã chết nửa phần vì mệt nhọc và đang sợ sẽ ngã bệnh. Còn về phần Ánh Sáng, nàng đã có chuyện xích mích với Bóng Đêm từ thuở khai thiên lập địa; và Lửa, với tư cách một người bà con, cũng chia sẻ tình cảm này của nàng. Ánh Sáng hôn hai đứa bé và hướng dẫn đường đi cho Tylô, vì công việc của gã là dẫn dắt đoàn thám hiểm; và đoàn người ít oi bắt đầu lên đường.

Bạn có thể hình dung ra cảnh tượng Tylô chạy lon ton phía trước, trên hai chân sau, như một người đàn ông nhỏ bé, với lỗ mũi nghếch lên không trung, lưỡi thè xuống tận cằm, hai chân trước khoanh trước ngực. Gã bồn chồn, đánh hơi khắp xung quanh, chạy lên chạy xuống, đi một quãng đường dài gấp đôi mà không bận tậm tới việc nó sẽ khiến gã mệt mỏi thế nào. Gã mải mê với nhiệm vụ quan trọng của mình đến nỗi coi khinh cả những cám dỗ trên đường: gã làm ngơ những đống rác, không thèm chú ý tới bất cứ thứ gì gã trông thấy và cắt đứt với mọi người bạn cũ.

Tylô tội nghiệp! Gã quá vui mừng vì được trở thành một con người; thế nhưng gã chẳng hạnh phúc hơn trước chút nào! Dĩ nhiên, cuộc đời đối với gã vẫn y nguyên như cũ, vì bản chất của gã vẫn không thay đổi. Việc trở thành con người có ích lợi gì đâu nếu gã cứ tiếp tục cảm nhận và suy nghĩ như một con chó? Trên thực tế, những rắc rối của gã gia tăng gấp cả trăm lần do ý thức về trách nhiệm hiện đang đè nặng lên tâm trí gã.

- Chà – Gã nói, với một tiếng thở dài, vì gã đã tham gia một cách mù quáng vào cuộc tìm kiếm của hai vị thần bé nhỏ, không một phút giây suy nghĩ rằng kết thúc của cuộc hành trình cũng có nghĩa là kết thúc của cuộc đời gã.

- Chà – Gã nói – Nếu tôi tóm được cái Con chim xanh ấy, tin tôi đi, tôi sẽ không chạm tới nó ngay cả bằng đầu lưỡi của mình, không bao giờ, dù nó có béo tròn và ngọt ngào như một con chim cút!

Bánh Mì nghiêm trang đi theo gã, mang theo cái lồng; kế đến là hai đứa bé; và Đường đi sau chót.

Nhưng còn Mèo đâu rồi? Để khám phá ra lý do vắng mặt của ả, chúng ta phải quay lại một chút và đọc những ý nghĩ của ả. Vào thời điểm Tylette triệu tập cuộc họp của Các Con Vật và Các Sự Vật trong tòa đại sảnh của bà tiên, ả đang ngẫm nghĩ tới một âm mưu lớn nhằm kéo dài cuộc hành trình; nhưng ả đã không xét tới sự ngu xuẩn của những người nghe ả nói:

- Bọn ngốc – Ả nghĩ – Suýt nữa chúng đã phá hỏng mọi chuyện bằng cách ném mình xuống chân bà tiên một cách ngu xuẩn, như thể chúng đã phạm phải một tội ác. Tốt hơn chỉ nên dựa vào chính bản thân mình. Trong cuộc đời làm mèo của mình, tất cả những gì mình tập luyện đều dựa trên sự nghi ngờ; Mình có thể thấy rằng trong cuộc sống của con người cũng y hệt vậy. Những kẻ tin tưởng vào người khác chỉ tổ bị phản bội mà thôi; tốt hơn nên giữ im lặng và luôn luôn xảo trá.

Như các bạn thấy, bạn đọc thân mến của tôi, Mèo cũng ở trong tình trạng giống như Chó; ả không thể thay đổi tâm hồn của mình và chỉ đơn giản tiếp tục sự tồn tại trước đây của ả; nhưng, dĩ nhiên, ả rất xấu xa, trong khi Tylô thân mến của chúng ta thì rất tốt bụng. Do đó, Tylette hành động là vì chính bản thân mình, và đã lên đường, trước khi trời rạng sáng, để tới thăm Bóng Đêm, một người bạn cũ của ả.

Con đường dẫn tới Cung điện của Bóng Đêm

khá dài và nguy hiểm.

Con đường dẫn tới Cung điện của Bóng Đêm khá dài và nguy hiểm. Hai bên đường là vách đứng; bạn phải trèo lên rồi trèo xuống, rồi lại trèo lên giữa những mỏm đá cao ngất dường như luôn chờ đợi để nghiền nát những khách qua đường. Cuối cùng, bạn tới rìa của một vòng tròn tối tăm; và ở đó bạn phải đi xuống hàng ngàn bước để tới cái cung điện đá hoa đen nằm dưới lòng đất nơi Đêm cư ngụ.


Mèo, đã từng tới đó nhiều lần, chạy dọc theo con đường, nhẹ như một chiếc lông chim. Tấm áo choàng của ả bọc gió và trải dài như một lá cờ sau lưng ả, cái lông chim trên mũ của ả run rẩy một cách thanh nhã; và đôi ủng da dê xám của ả hầu như không chạm vào mặt đất. Chẳng bao lâu, ả đã tới nơi, và, chỉ trong vài cú nhảy, đã tới tòa đại sảnh lớn nơi Bóng Đêm đang có mặt.

Đó thật sự là một cảnh tượng lạ lùng. Bóng Đêm, oai vệ và trang nghiêm như một nữ hoàng, đang ngồi trên chiếc ngai vàng; bà ta ngủ; không một tia sáng, không một ngôi sao lấp lánh nào quanh bà ta. Nhưng chúng ta biết rằng bóng đêm không có bí mật nào đối với với những con mèo và đôi mắt chúng có khả năng xuyên qua bóng tối. Do đó Tylette nhìn thấy bà ta như thể lúc đó là ban ngày sáng sủa.

Trước khi đánh thức bà ta, ả hạ mắt gửi một cái nhìn thương mến vào gương mặt quen thuộc và giống như từ mẫu đó. Nó trắng và ánh bạc như mặt trăng; và những đường nét thẳng tắp trên đó gợi nên cả sự e sợ lẫn ngưỡng mộ. Thân hình của Bóng Đêm, có thể nhìn thấy nửa phần qua lớp váy mỏng đen dài, đẹp như thân hình của một bức tượng Hy Lạp. Bà ta không có hai cánh tay, mà là một cặp cánh to rộng, lúc này cụp lại trong giấc ngủ, kéo dài từ vai xuống chân và mang lại cho bà ta dáng vẻ oai nghiêm vô song. Tuy nhiên, bất chấp tình cảm yêu mến đối với người bạn tốt nhất của ả, Tylette không lãng phí nhiều thời gian để ngắm nhìn bà ta: đây là một phút giây quan trọng; và thời gian ngắn ngủi. Mệt mỏi, rã rời và vô cùng đau khổ, ả sụp người xuống những bậc thềm ngai vàng và kêu  meo meo một cách ai oán:

- Con đây, Mẹ Bóng Đêm!... Con đã kiệt sức!

Bóng Đêm có bản tính lo lắng và dễ thức tỉnh. Vẻ đẹp của bà ta, được hình thành từ sự thanh bình và tĩnh mịch, sở hữu bí mật của Sự im lặng mà cuộc sống thường xuyên quấy nhiễu: một ngôi sao băng ngang bầu trời, một chiếc lá rụng xuống đất, tiếng rúc của một con cú, một sự việc không đâu cũng đủ xé toạc tấm màn nhung đen mà bà ta trải lên quả đất mỗi đêm. Do đó, Mèo còn chưa nói dứt thì Bóng Đêm đã ngồi dậy, run rẩy hết toàn thân. Đôi cánh to lớn của bà ta vỗ mạnh; và bà ta hỏi Tylette bằng một giọng run run. Ngay khi bà ta biết được mối nguy hiểm đang đe dọa mình, bà ta bắt đầu than thở cho số mệnh của mình. Sao chứ! Con trai của một con người đang tới cung điện của bà ta! Và, có lẽ, với sự trợ giúp của viên kim cương phép thuật, đang khám phá ra những bí mật của bà ta! Bà ta phải làm gì? Chuyện gì sẽ xảy đến với bà ta? Bà ta có thể tự vệ bằng cách nào? Và, quên rằng bà ta đang phạm tội chống lại Sự im lặng, vị thần riêng biệt của bà ta, Bóng đêm bắt đầu thốt lên những tiếng kêu chói cả tai. Quả thật việc rơi vào một tình trạng choáng váng như thế hầu như không thể giúp bà ta tìm ra một giải pháp cho những rắc rối của mình. May cho bà ta, Tylette, kẻ đã quen với những phiền muộn và lo âu của cuộc sống loài người, được trang bị tốt hơn. Ả đã vạch ra kế hoạch khi đi trước hai đứa trẻ; và ả hy vọng sẽ thuyết phục được Bóng Đêm thi hành nó. Ả giải thích kế hoạch này cho bà ta nghe trong một vài lời:

- Con thấy chỉ có một giải pháp cho chuyện này, thưa Mẹ Bóng Đêm: vì chúng là trẻ con, chúng ta phải tặng cho chúng một mẻ sợ đến nỗi chúng sẽ không dám khăng khăng đòi mở cánh cửa lớn ở sau lưng tòa đại sảnh, nơi những con chim của Mặt trăng đang sống và cả Con chim xanh nữa. Những bí mật của những hang động khác chắc chắn sẽ làm cho chúng hoảng hồn. Hy vọng cho sự an toàn của chúng ta nằm ở cảm giác kinh hoàng mà mẹ sẽ tạo ra cho chúng.

Rõ ràng là không còn giải pháp nào khác. Nhưng Bóng Đêm không có thời gian trả lời, vì bà ta nghe thấy một âm thanh. Lúc đó những đường nét đẹp đẽ của bà ta biến đổi hoàn toàn: đôi cánh của bà ta dang ra giận dữ; và thái độ của bà ta báo cho Tylette biết rằng bà ta đã chấp thuận kế hoạch của ả.

  Bóng Đêm ngồi dậy, run rẩy hết toàn thân.

Đôi cánh to lớn của bà ta vỗ mạnh.

- Chúng đây rồi! – Mèo kêu lên.

Đoàn thám hiểm đang đi xuống những bậc thềm cầu thang tăm tối của Bóng Đêm. Tylô vênh váo đi đầu, trong lúc đó Tyltyl nhìn quanh một cách lo âu. Tất nhiên là nó không tìm được thứ gì khiến cho nó yên lòng. Tất cả đều rất tuyệt diệu, nhưng cũng rất đáng sợ. Bạn cứ hình dung ra một tòa đại sảnh bằng đá hoa đen kịt lạ lùng và rộng mênh mông, một cảnh tượng huy hoàng trang nghiêm giống như trong một hầm mộ. Không thể nhìn thấy trần nhà; và những cái cột gỗ mun vây quanh đại sảnh chọc thẳng lên bầu trời. Chỉ khi  ngước mắt lên đó, bạn mới bắt gặp một ánh sáng mơ hồ xuất phát từ những vì sao. Khắp mọi nơi, bóng tối dày đặc nhất ngự trị. Hai ngọn lửa bồn chồn – không hơn – cháy bập bùng ở hai bên chiếc ngai vàng của Bóng Đêm, trước một cánh cửa bằng đồng đồ sộ. Những cánh cửa đồng hiện ra qua hàng cột ở phía tay phải và tay trái.

Mèo chạy tới trước mặt hai đứa bé:

- Lối này, cậu chủ, lối này!... Tôi đã nói với Bóng Đêm; và bà ta rất hân hạnh được gặp cậu.

Giọng nói dịu dàng nụ cười của Tylette khiến cho Tyltyl lấy lại bình tĩnh; và nó đi tới chiếc ngai vàng với bước chân tự tin, gan dạ, và cất tiếng:

- Chào ngày lành, bà Bóng Đêm!

Bóng đêm bị xúc phạm với từ “Ngày lành” – nó nhắc bà ta nhớ tới Ánh Sáng, kẻ thù vĩnh cữu của bà ta – và trả lời một cách khô khan:

- Ngày lành?... Ta không quen với từ đó!... Cậu có thể nói Đêm lành, hay ít nhất, Chiều tối tốt lành!

Nhân vật chính của chúng ta không chuẩn bị để tranh cãi. Nó cảm thấy rất bé nhỏ trước sự hiện diện của phu nhân oai vệ đó. Nó nhanh chóng xin lỗi bà ta, một cách đáng yêu hết mực; và rất nhã nhặn đề nghị bà ta cho phép tìm kiếm Con chim xanh trong cung điện của bà ta.

- Ta chưa bao giờ trông thấy nó ở đây! – Bóng Đêm kêu lên, vỗ mạnh đôi cánh để dọa thằng bé.

Nhưng khi nó vẫn khăng khăng và không hề tỏ ra sợ hãi, bản thân bà ta bắt đầu sợ viên kim cương; bằng cách soi sáng bóng tối của bà ta, nó sẽ hoàn toàn hủy diệt quyền lực của bà ta; và bà ta nghĩ tốt hơn nên giả vờ chịu thua sự thôi thúc của lòng rộng lượng và ngay lập tức chỉ tay vào một chiếc chìa khóa lớn nằm trên bậc thềm của chiếc ngai vàng.

Không chút ngần ngừ, Tyltyl chụp lấy nó và chạy tới cánh cửa đầu tiên của tòa đại sảnh.

Mọi người run lên vì sợ hãi. Hàm răng của Bánh Mì đánh bò cạp; Đường, đang đứng hơi cách xa một chút, rên lên với niềm đau khổ; Mytyl rú lên:

- Đường đâu rồi?... Em muốn đi về nhà!

Trong lúc đó, Tyltyl, mặt tái xanh và kiên quyết, đang cố mở cánh cửa, trong lúc đó giọng nói oai nghiêm của Bóng Đêm vượt lên lên những tiếng nói ồn ào, tuyên bố mối nguy hiểm đầu tiên:

- Đó là Những Hồn Ma!

- Ôi Trời! – Tyltyl nghĩ – Mình chưa bao giờ nhìn thấy một hồn ma: hẳn nó rất đáng sợ!

Tylô trung thành, sát cánh bên cạnh nó, đang thở dốc với hết sức lực của mình, vì những con chó ghét bất cứ thứ gì kỳ lạ khác thường.

Cuối cùng, chiếc chìa khóa kêu cọt kẹt trong ổ khóa. Im lặng ngự trị một cách nặng nề và căng thẳng không kém bóng tối. Không ai dám thở một hơi mạnh. Thế rồi cánh cửa mở ra; và trong giây lát, màn đem u ám bị lấp đầy bởi những thân hình màu trắng chạy theo mọi hướng. Một số kéo dài thẳng lên bầu trời; số khác quấn người quanh những chiếc cột; số khác nữa trườn rất nhanh dọc theo mặt đất. Họ có gì đó giống con người, nhưng không thể phân biệt nét mặt của họ; con mắt không thể bắt kịp họ. Ngay khoảnh khắc bạn nhìn họ, họ biến thành một làn sương trắng. Tyltyl cố hết sức đuổi theo họ; vì Bóng Đêm vẫn tiến hành kế hoạch do Mèo vạch ra và giả vờ sợ hãi. Bà ta từng là bạn của Những Hồn Ma suốt hàng mấy trăm ngàn năm và chỉ cần nói một từ để xua họ trở vào trong; nhưng bà ta thận trọng không làm gì cả, và vỗ mạnh đôi cánh như điên, bà ta gọi tên tất cả những vị thần của mình và hét lên:

- Đuổi họ đi! Đuổi họ đi! Cứu với! Cứu với! – Nhưng Những Hồn Ma tội nghiệp, hiện giờ hiếm khi được ra ngoài đến nỗi Con Người không còn tin vào họ, rất sung sướng được thở một hơi không khí; và nếu họ không sợ Tylô, đang cố cắn vào chân họ, hẳn họ sẽ không bao giờ chịu vào trong nhà nữa.

Phù! – Chó thở hổn hển khi cuối cùng cánh cửa khép lại – Tôi có hàm răng khỏe khoắn, có trời biết; nhưng những gã như thế này tôi chưa từng gặp bao giờ! Khi bạn cắn họ, bạn phải nghĩ là chân họ làm bằng vải!

Cho tới lúc này, Tyltyl đang chuẩn bị mở cánh cửa thứ hai và đang hỏi:

- Đằng sau cánh cửa này là thứ gì?

Bóng Đêm ra một điệu bộ như thể ngăn nó lại. Phải chăng đứa bé ngoan cố này thật sự muốn nhìn thấy mọi thứ?

- Tôi có cần thận trọng khi mở nó ra không? – Tyltyl hỏi.

- Không – Bóng Đêm đáp – Không đáng bỏ công. Đó là Các Chứng Bệnh. Họ rất lặng lẽ, những sinh vật nhỏ bé tội nghiệp! Đôi lúc Con Người đã phát động chiến tranh chống lại họ!... Cứ mở ra và tự nhìn đi…

Tyltyl mở tung cánh cửa và đứng nghẹn lời vì kinh ngạc: không thấy có gì cả…

Khi vừa toan đóng cửa lại thì nó bị đẩy sang một bên bởi một thân hình mặc áo ngủ và đội một cái mũ vải ban đêm. Nhân vật này bắt đầu nhảy cởn quanh dại sảnh, lắc lư đầu và và cứ mỗi phút lại dừng để ho, nhảy mũi và xì nước mũi… và để mang lại hai chiếc dép lê, chúng quá to đối với cô ta và cứ tuột khỏi chân cô ta. Đường, Bánh Mì và Tytyl không còn sợ nữa và cười phá lên. Nhưng ngay khi họ đi tới gần nhân vật nhỏ bé đội mũ ban đêm nọ, họ bắt đầu ho và nhảy mũi.

- Đây là kẻ ít quan trọng nhất trong Các Chứng Bệnh – Bóng Đêm nói – Nó là Cảm Lạnh.

- Ôi Trời, ôi Trời – Đường nghĩ – Nếu nước mũi mình cứ chảy mãi thế này, mình sẽ tiêu tùng cuốc xẻng! Mình sẽ chảy ra!

Nước là một cô nàng rất thích được ve vãn, mong đợi thật nhiều sự chú ý, và nàng không giao thiệp với riêng một người nào; nhưng giao thiệp quá nhiều với nước là một sự xa xỉ đầy tốn kém, như Đường khốn khổ đã nhận ra cái giá gã phải trả; bởi vì, với mỗi nụ hôn gã trao cho nàng, gã lại mất đi một phần thân thể, cho tới khi gã bắt đầu run sợ cho cuộc sống của mình.

Khi gã đột nhiên nhận ra mình đang bị Cảm Lạnh tấn công, gã chỉ muốn chuồn ngay khỏi cung điện, nhưng vì thời gian ủng hộ cho Tylô thân mến của chúng ta, người đã rượt theo cô gái tinh ranh đó và đuổi cô ta quay trở lại hang động của mình, giữa tiếng cười của Tyltyl và Mytyl. Chúng vui sướng nghĩ rằng, cho tới lúc này sự thử thách cũng không có gì kinh khủng lắm.

Do đó, cậu bé chạy tới cánh cửa kế tiếp với một lòng can đảm lớn hơn.

- Cẩn thận – Bóng Đêm kêu lên với giọng sợ hãi – Đó là những tên Chiến Tranh! Họ đang mạnh mẽ hơn bao giờ hết! Tôi không dám nghĩ tới điều sẽ xảy ra, nếu một trong số họ thoát ra! Hãy đứng lên chuẩn bị, tất cả mọi người, để đẩy cánh cửa đóng lại!

     Cô ta lắc lư đầu và và cứ mỗi phút lại dừng để ho,

nhảy mũi và xì nước mũi.

Đường tội nghiệp!  Gã không biết ẩn nấp vào đâu. Gã đã trở nên gắn bó quá nhiều với cuộc sống từ khi cuộc hành trình bắt đầu vì gã đã yêu Nước đắm đuối! Thế nhưng tình yêu này mang lại cho gã nỗi lo âu lớn nhất.

Bóng Đêm còn chưa nói hết những lời cảnh báo thì đứa bé can đảm đã thấy hối tiếc vì sự vội vã của mình. Nó cố gắng một cách vô ích để đóng cánh cửa mà nó vừa mở ra: một sức mạnh không thể đánh bại đã đẩy cánh cửa sang một phía, những dòng suối máu chảy tràn qua những khe nứt; những ngọn lửa bắn vọt về phía trước, những lời nguyền rủa và tiếng kêu rên hòa vào tiếng gầm của đại bác và tiếng nổ lốp đốp của súng hỏa mai. Mọi người trong cung điện của Bóng Đêm chạy quanh trong cơn hỗn loạn. Bánh Mì và Đường cố chạy trốn, nhưng không tìm được lối ra; và lúc này họ đang quay lại chỗ Tyltyl, ghé vai vào cánh cửa với một sức mạnh tuyệt vọng.

Mèo giả vờ lo lắng, trong lúc sung sướng thầm trong bụng:

- Đây có thể là kết thúc của chuyện này – Nó lẩm bẩm, uốn cong những sợi ria mép – Họ sẽ không dám tiếp tục sau vụ này!


Tylô thân mến cố gắng với một nỗ lực siêu phàm nhằm giúp cậu chủ của gã, trong lúc Mytyl đứng khóc ở một góc.

Cuối cùng, nhân vật chính của chúng ta kêu lên đắc thắng:

- Hoan hô! Họ đã rút lui! Chiến thắng! Chiến thắng! Cánh cửa đã đóng lại!

Đồng thời, nó gieo người xuống bậc thềm, hoàn toàn kiệt sức, đưa đôi tay run rẩy vì kinh hoàng vỗ nhẹ lên trán.

- Sao? – Bóng Đêm hỏi một cách cay nghiệt – Cậu thấy đã đủ chưa? Cậu đã trông thấy họ chưa?

- Có, có – Cậu bé trả lời, nức nở – Họ thật gớm guốc và đáng sợ… Tôi không nghĩ họ có Con chim xanh…

- Cậu có thể chắc chắn là họ không có – Bóng Đêm đáp, nổi giận – Nếu họ có, họ sẽ ăn thịt nó ngay… Cậu thấy đó, không có gì để làm nữa…

Tyltyl đứng lên, tự hào:

- Tôi phải nhìn thấy mọi thứ – Nó tuyên bố – Chị Ánh Sáng đã nói như vậy…

- Nói thì dễ quá – Bóng Đêm vặn lại – Khi người ta sợ và ở nhà!

- Chúng ta hãy tới cánh cửa kế tiếp – Tyltyl nói, kiên quyết – Ở đây có cái gì?

- Đó là nơi ta giữ Những Cái Bóng và Những Nỗi Kinh Hoàng!

Tyltyl suy nghĩ giây lát:

- Theo những gì Những Cái Bóng có thể làm – Nó nghĩ – Bà Bóng Đêm đang chế nhạo mình. Đã hơn một giờ qua mình đã nhìn thấy mọi thứ trừ những cái bóng trong nhà của bà ta; và mình sẽ rất vui mừng được nhìn thấy lại ánh sáng ban ngày. Còn Những Nỗi Kinh Hoàng, nếu họ có bất cứ điều gì giống như Những Hồn Ma, chúng ta sẽ có một cuộc vui khác.

Người bạn của chúng ta đi tới cửa và mở nó ra, trước khi các bạn đồng hành của nó có thời gian phản đối. Cả bọn đang ngồi bệt trên sàn, kiệt sức với nỗi hoảng sợ vừa qua; và họ nhìn nhau kinh ngạc, mừng vì thấy mình vẫn còn sống sau một cơn sợ hãi đến thế. Trong lúc đó, Tyltyl đẩy cửa ra và không có gì xuất hiện:

- Ở đây không có ai cả – Nó nói.

- Ồ, có đấy! Có đấy! Hãy coi chừng! – Bóng Đêm nói, vẫn giả vờ sợ hãi.

Bà ta đang nổi cơn thịnh nộ. Bà ta hy vọng sẽ gây một ấn tượng lớn với Những Nỗi Kinh Hoàng của mình; và, lạ lùng chưa, những kẻ xấu xa, từ lâu đã bị Con Người khinh rẻ, đang sợ thằng bé! Bà ta động viên họ với những lời tốt đẹp và thành công với việc dụ dỗ vài hình dáng cao trùm kín những tấm vải mỏng màu xám xuất hiện. Họ bắt đầu chạy quanh tòa đại sảnh cho tới khi, nghe thấy tiếng cười rộ của hai đứa bé, họ hoảng sợ và chạy trốn vào phòng trở lại. Nỗ lực đó đã thất bại, trong chừng mực Bóng Đêm mong muốn, và cái thời khắc đáng sợ đã sắp tới rồi. Tyltyl đã đi tới chỗ cánh cửa lớn ở cuối sảnh. Một vài lời trao đổi cuối cùng đã diễn ra giữa họ:

- Đừng mở cánh cửa đó! – Bóng Đêm nói, với giọng rất hoảng sợ.

- Vì sao không?

- Vì nó không được cho phép!

- Vậy là Con chim xanh đã bị giấu ở đây!

- Đừng đi xa hơn, đừng đánh liều với số phận, đừng mở cánh cửa đó!

- Nhưng vì sao? – Tyltyl lại hỏi một cách ngoan cố.

Lúc đó, bực mình vì sự dai dẳng của nó, Bóng đêm nổi cơn thịnh nộ, ném cho nó những lời đe dọa kinh nhủng nhất, và kết thúc như sau:

- Không ai trong số những người từng mở nó ra, dù chỉ bằng bề ngang một sợi tóc, có thể sống sót trở lại với ánh sáng ban ngày! Nó có nghĩa là cái chết chắc chắn; và tất cả những nỗi kinh hoàng, khủng khiếp, sợ hãi mà con người nói tới trên quả đất chẳng là gì cả khi so sánh với những thứ đang chờ đợi cậu cứ khăng khăng đòi chạm vào cánh cửa đó.

- Đừng làm chuyện đó, cậu chủ thân mến! – Bánh Mì nói, hàm răng đánh bò cạp – Đừng làm! Hãy thương xót chúng tôi! Tôi xin quỳ xuống van nài cậu!

- Cậu đang hy sinh sự sống của tất cả chúng ta – Mèo meo meo nói.

- Em sẽ không! Em không làm! – Mytyl nức nở.

- Xin thương xót! Xin thương xót! – Đường khóc thút thít, ngọ nguậy mấy ngón tay.

Cả bọn khóc lóc ỉ ôi, cả bọn vây quanh Tyltyl. Chỉ có mỗi Tylô thân mến, kẻ rất tôn trọng những mong muốn của cậu chủ nhỏ, không dám nói lời nào, dù gã hoàn toàn tin rằng giờ phút cuối cùng của gã đã tới. Hai giọt lệ to lăn xuống gò má của gã; và gã liếm hai bàn tay của Tyltyl trong niềm tuyệt vọng. Đó đúng là một cảnh tượng vô cùng cảm động, và trong một hồi lâu, vị anh hùng của chúng ta do dự. Quả tim của nó đập loạn xạ, cổ họng nó se lại vì đau khổ, nó cố nói nhưng không nói nên lời; ngoài ra, nó không muốn tỏ ra yếu mềm trước mặt những người bạn đồng hành không may của nó!

- Nếu mình không có đủ sức mạnh để hoàn thành nhiệm vụ của mình – Nó tự nhủ – Ai sẽ hoàn thành nó đây? Nếu các bạn của mình nhìn thấy sự kiệt sức của mình, tất cả sẽ chấm dứt: họ sẽ không để cho mình tiếp tục thực hiện sứ mệnh và mình sẽ không bao giờ tìm được Con chim xanh!

Với ý nghĩ này, quả tim của cậu bé nhảy lên trong ngực nó, và toàn bộ bản tính phóng khoáng của nó vùng lên phản kháng. Có lẽ nó sẽ không bao giờ làm như thế trong vòng tay của niềm hạnh phúc và sẽ không cố gắng, với nguy cơ bị chết trong nỗ lực này, để cố thực hiện và cuối cùng trao kết quả đạt được cho toàn thể nhân loại!

Ý nghĩ đó giải quyết xong vấn đề! Tyltyl cương quyết tự hy sinh bản thân. Như một anh hùng chân chính, nó vung chiếc chìa khóa vàng nặng trĩu ra và kêu lên:

- Tôi phải mở cánh cửa này!

Nó chạy tới cánh cửa lớn, với Tylô thở hổn hển bên cạnh. Chú Chó tội nghiệp đã chết mất nửa phần vì sợ hãi, nhưng lòng kiêu hãnh và sự tận tâm của gã đối với Tyltyl buộc gã phải bóp nghẹt những nỗi sợ của mình:

- Tôi sẽ ở lại – Gã nói với cậu chủ của mình – Tôi không sợ! Tôi sẽ ở lại với vị thần bé nhỏ của tôi!

Trong lúc đó, tất cả những người khác đã bỏ chạy. Bánh Mì bị rã thành từng mảnh sau một cây cột; Đường đang chảy lỏng ra ở một góc với Mytyl trong vòng tay của gã; Bóng Đêm và Mèo run lên vì giận, đi tới đầu kia sảnh.

Thế rồi Tyltyl hôn Chó nụ hôn cuối, ôm gã sát vào tim nó, và không chút run rẩy đút chìa khóa vào ổ khóa. Những tiếng hét kinh hoàng vang lên từ mọi góc của tòa đại sảnh, nơi những người chạy trốn đang ẩn nấp, trong lúc hai chủ tớ đang để cho cánh cửa tự động mở ra nhờ phép thuật ngay trước mắt những người bạn nhỏ của chúng ta. Họ đứng câm lặng với sự ngưỡng mộ và vui sướng. Quả là một sự kinh ngạc cực kỳ! Một khu vườn kỳ diệu nằm ở trước mặt nó, một khu vườn trong mơ, đầy những bông hoa tỏa sáng như những vì sao, những thác nước đổ xuống từ trời cao và những cây cối mà ánh trăng đã trùm lên một chiếc áo màu bạc. Và có một thứ gì đó đang lướt đi như một đám mây xanh giữa những khóm hoa. Tytyl dụi mắt, không thể tin vào những tri giác của mình. Nó chờ đợi, nhìn lại lần nữa rồi chạy vụt vào khu vườn, hét toáng lên như điên:

- Tới đây mau lên!.. Tới đây mau lên!... Chúng ở đây!... Cuối cùng chúng ta đã có chúng!... Hàng triệu con chim xanh!... Hàng tỉ!... Tới đây nào, Mytyl!... Tới đây nào, Tylô!... Tới đây nào, tất cả!... Giúp tôi với!.. Bạn không thể bắt chỉ vài con!...

Cuối cùng đã trấn tĩnh lại, các bạn của nó chạy ùa tới và tất cả chạy tíu tít giữa những con chim, nhìn xem ai có thể bắt được nhiều nhất:

- Em đã bắt được sáu con – Mytyl la lên – Em không giữ chúng được!

- Anh cũng vậy! – Tyltyl nói – Anh có quá nhiều!... Chúng đang thoát khỏi tay anh!... Cả Tylô cũng có vài con!... Chúng ta hãy ra ngoài, chúng ta đi thôi!... Ánh sáng đang chờ chúng ta! Chị ấy sẽ hài lòng biết mấy!... Lối này, lối này…


Và cả bọn nhảy múa, chạy vụt đi trong nỗi hân hoan, hát vang những bài ca chiến thắng trong lúc đi ra.

Bóng Đêm và Mèo, hai kẻ không chia sẻ niềm vui chung, lo âu quay trở lại chỗ cánh cửa lớn; và Bóng Đêm khóc thút thít:

- Chúng chưa bắt được nó…

- Không – Mèo nói. Ả nhìn thấy Con chim xanh thật sự đang đậu thật cao trên một tia sáng của mặt trăng – Họ không thể với tới nó, nó đậu quá cao…

Những người bạn của chúng ta vội vã chạy ngược lên vô số bậc thang giữa họ và ánh sáng ban ngày. Mỗi người trong bọn ôm những con chim đã bắt được, không hề ngờ rằng mỗi bước đưa họ tới gần ánh sáng hơn cũng chính là những bước định mệnh của những sinh vật tội nghiệp, bởi vì, khi họ lên tới đầu cầu thang, họ chỉ mang theo những con chim chết. Ánh Sáng đang nôn nóng chờ họ:

- Sao, các em đã bắt được chúng chưa? – Nàng hỏi.

- Vâng, vâng – Tyltyl nói – Rất nhiều! Có tới cả ngàn con! Nhìn này!

Trong lúc nói, nó giơ những con chim chết cho nàng và thấy rằng, trong nỗi thất vọng, chúng chỉ còn là những cái xác không hồn, cánh chúng bị gẫy và đầu chúng ngoẹo xuống cổ một cách buồn thảm! Trong cơn tuyệt vọng, cậu bé quay sang những người bạn đồng hành của nó. Chao ôi, cả họ cũng đang ôm toàn những con chim chết!

Khi đó Tyltyl khóc òa lên, gieo người vào vòng tay của Ánh Sáng. Một lần nữa, tất cả những hy vọng của nó đã biến thành mây khói.

 

                     Một khu vườn kỳ diệu nằm ở trước mặt nó, một khu vườn

                    trong mơ, đầy những bông hoa tỏa sáng như những vì sao.

         

- Đừng khóc nữa, em của chị – Ánh Sáng nói – Em chưa bắt được con chim có thể sống trong ánh sáng ban ngày… Chúng ta sẽ tìm ra nó…

- Dĩ nhiên, chúng ta sẽ tìm ra nó – Bánh Mì và Đường nói, cùng một giọng.

Họ là những kẻ rất khù khờ, cả hai người; nhưng họ muốn an ủi cậu bé. Còn về phần Tylô thân mến, gã thất vọng đến nỗi quên mất phẩm giá của mình trong giây lát, và nhìn vào những con chim chết, gã kêu lên:

- Tôi tự hỏi thịt chúng ăn có ngon không?

Cả bọn lên đường quay về và ngủ trong Đền Ánh Sáng. Đó là một cuộc du hành buồn bã; tất cả đều tiếc nhớ sự bình an ở quê nhà và muốn đổ lỗi cho Tyltyl vì mong muốn kỳ quặc của nó. Đường tới cạnh Bánh Mì và thì thầm vào tai gã:

- Ngài chủ tọa, anh có nghĩ rằng tất cả những sự kích động này là rất vô ích hay chăng?

Và Bánh Mì, cảm thấy được tâng bốc khi nhận được quá nhiều chú ý như vậy, trả lời với vẻ khoa trương:

- Đừng lo, anh bạn thân mến của tôi, tôi sẽ chấn chỉnh lại mọi chuyện. Cuộc đời sẽ không thể chịu đựng nổi nếu chúng ta phải nghe theo tất cả những ý nghĩ đồng bóng của cái thằng nhỏ điên rồ đó!... Ngày mai, chúng ta sẽ ở lại trên giường!...

Họ quên rằng, nếu không có cậu bé mà họ đang chỉ trích, hẳn họ không bao giờ được sống; và rằng, nếu nó đột nhiên bảo Bánh Mì rằng gã phải quay trở vào cái xoong để chờ bị ăn, và bảo Đường rằng gã phải bị cắt thành nhiều mẩu nhỏ để làm ngọt cốc phê của Bố Tyl và cốc xirô của Mẹ Tyl, hẳn họ sẽ phải gieo người xuống chân ân nhân của mình để cầu xin lòng thương hại. Thật ra, họ không có khả năng nhân thức về sự may mắn của mình cho tới khi họ bị đưa ra đối mặt với điều tệ hại.

Những sự vật khốn khổ! Bà tiên Bérylune, khi tặng cho họ món quà là cuộc sống con người, lẽ ra nên cho thêm một chút trí thông minh. Họ không đáng trách cho lắm. Dĩ nhiên, họ chỉ làm theo tấm gương của Con Người. Được ban cho khả năng nói chuyện, họ nói liếng thoắng không ngừng; khi biết phán xét, họ chỉ trích; có khả năng cảm nhận, họ phàn nàn. Họ có những quả tim làm chỉ tăng thêm cảm giác sợ hãi mà không khiến cho họ hạnh phúc hơn chút nào. Còn về bộ não của họ, vốn có thể dễ dàng sắp xếp mọi thứ còn lại, họ lại quá ít chăm chút tới chúng đến nỗi chúng đã hầu như trở nên han rỉ; và nếu bạn có thể hé mở đầu của họ ra và nhìn vào những hoạt động của sự sống bên trong của chúng, bạn sẽ nhìn thấy những bộ não nghèo nàn, vốn là tài sản quý giá nhất của họ, cứ nhảy cỡn lên với mỗi cử động của họ và kêu lốp bốp trong sọ của họ như những hạt đậu khô trong cái vỏ đậu.

May mắn thay, Ánh Sáng, nhờ hiểu biết sâu sắc kỳ diệu của nàng, biết rõ mọi trạng thái tinh thần của họ. Do đó, nàng quyết định sẽ không sử dụng tới Các Nguyên tố và Các Sự Vật trừ phi bắt buộc:

- Họ có công dụng nuôi sống hai đứa bé và giúp vui cho chúng trên đường – Nàng nghĩ – Nhưng họ không nên chia sẻ thêm trong những cuộc thử thách, vì họ không có lòng can đảm cũng như lòng tin.

Trong lúc đó, đoàn người tiếp tục đi, con đường mở rộng ra và trở nên chói lọi; và ở cuối đường, ngôi đền Ánh Sáng nằm trên một ngọn đồi thuỷ tinh, tỏa ánh sáng ra xung quanh. Hai đứa trẻ mệt nhoài bảo Chó lần lượt cõng chúng đi; và chúng gần như ngủ thiếp đi khi họ tới những bậc thềm tỏa sáng.