GIỚI THIỆU JUDE, KẺ VÔ DANH - THOMAS HARDY

THAY LỜI GIỚI THIỆU

Tôi xin trân trọng xin lỗi quý độc giả khi dùng những lời cảm nhận xuất phát từ đáy tim này thay cho lời giới thiệu tác phẩm.

Loay hoay cả tuần, để viết lời giới thiệu cho Jude - Kẻ vô danh, mà mãi vẫn không xong. Viết rồi lại xóa. Tính bắt chước ông Phạm Công Thiện dùng Triết lý bi đát của Clément Rosset để phân tích, vì quả thật nó bi đát tận cùng, nhưng rồi lại thấy nhảm. Hay là không viết gì cả, ngoài vài dòng cảm nhận? Và cứ để độc giả đọc, rồi tự cảm, và hiểu. Vì hư vô và bi đát tràn trề trong tác phẩm này, dùng một triết lý hay một góc nhìn cho nó dường như quá thiếu hụt. Cả D.H. Lawrence, tác giả tiểu thuyết lừng danh Người tình của phu nhân Chatterley, trong cuốn Study of Thomas Hardy cũng nhận định quá hời hợt và sai lầm về chiều sâu tư tưởng của tác phẩm này, dù dĩ nhiên ông rất ngưỡng mộ Thomas Hardy. Yêu Jude, vì Jude cũng giống như tôi, mơ mộng, đầy hoài bão, và thất bại từ đầu chí cuối, biết đời là cõi tạm; cùng lúc vừa sợ hãi nó, muốn thoát khỏi nó, lại vừa yêu thương nó và gắng hết sức hòa vào nó. Rốt cuộc, có lẽ cái chết sẽ giảng hòa Jude, giảng hòa tôi với cuộc đời này.

Chợt nhớ một bài thơ làm năm mười chín tuổi.

CHIỀU ƠI

Chiều ơi...
gió mơn man mái tóc
hương lá thoảng mơ màng

ngồi xuống chỗ này, ngồi xuống đi em
ngồi nghe gió hát!
nghe tiếng lá rơi vèo - tiếng nhạc
tiếng nụ hoa e ấp nở chào em
nghe không em tiếng hót của con chim
về tổ muộn, nghẹn ngào, khắc khoải
một tia nắng lạc loài, run rẩy
vơi vơi dần theo cánh lá xôn xao...

lắng nghe đi em!

rồi êm đềm câu chuyện một ngày xưa
anh sẽ kể thì thầm theo tiếng gió
một câu chuyện rất thường mà rất lạ
này đây em, ngày xưa... một ngày xưa...

ngày xửa ngày xưa có chú bé học trò
rất ngây thơ như một chú nai vàng
trong trắng như là mảnh giấy
vở học trò man mác ngát thơm hương

một đứa bé yêu thơ đến lạ
yêu từng dòng mực tím viết nghiêng nghiêng
yêu từng chiếc lá vàng bay hiu hắt
yêu từng câu lục bát của quê hương...

đứa bé ướp hoa vào vở
để rồi thỉnh thoảng xót thương hoa
những cánh lá thuộc bài nho nhỏ
ngây ngô như những chuyện cổ lâu đời

cuộc đời trôi như dòng sông bình thản
với vở học trò một mặt chép đầy thơ
với những đóa hoa khô và chiếc lá
ép bên trong không biết đến bao giờ

rồi một hôm đứa bé lại làm thơ
nhưng không nói về hoa về bướm
không nói về cánh chim, về ánh trăng thơ mộng
mà eo ôi, một tà áo dễ thương

một bài thơ thật là mênh mang
như biển lặng dạt dào sóng hát
chợt cuộn mình reo lên tha thiết
những cung trầm chan chứa tình thương

nắng đã tắt rồi, có phải không em?
ừ, nắng tắt, rồi một ngày nắng tắt
hoàng hôn về, bóng tối phủ mênh mông...
đứa bé khóc với cõi lòng tan tác
đốt hết thơ và tập thức đêm dài

hồn thơ dại in hằn roi cô tịch
đứa bé vào rừng nằm chết giữa mưa thu...

(1983)

Sài Gòn, tháng 8, 2018
Nguyễn Thành Nhân

Bản dịch này sẽ được ấn hành trong năm 2019, trân trọng kính mời các bạn đọc ủng hộ giùm. Rất cám ơn.