CHỈ LÀ MƠ

Quán vắng. Thường thường, tầm giờ này, mười giờ rưỡi sáng, tôi là người khách duy nhất ở đây. Tôi không thích nhậu quá sớm. Nhưng đôi khi vừa viết xong một thứ gì đó hài lòng, sau một đêm thức trắng, tôi thích được ngồi một mình, tận hưởng cảm giác lan man, trống rỗng, lơ mơ đó. Như thể tất cả tinh lực đã bị rút cạn kiệt. Như thể tôi đã hành quân một mình ròng rã ba ngày dưới ánh nắng thiêu đốt mùa khô Campuchia, khát đến độ máu dường như cũng khô lại trong từng huyết quản và thèm vài giọt nước mưa, hoặc nước vũng sình đục ngầu, đầy phân thú rừng cũng được. Đó, thỉnh thoảng, rất thỉnh thoảng, người ta, hay chính tôi, mới được nếm cái cảm giác thú vị đó, khi chậm rãi nhấp từng ngụm bia, từng giọt dưỡng chất tinh thần, để hồi sinh sau cái chết tạm thời trước đó.

Tôi ngồi thờ ơ nhìn mưa sáng rơi rơi. Đã cuối tháng Mười, những cơn mưa này có lẽ cũng là những cơn mưa sót cuối cùng. Mưa đầu mùa hay cuối mùa thường làm tôi nao nao một cảm giác kỳ cục, không thể gọi tên. Và tôi bắt đầu nhớ lại những cơn mưa nào đó đã xa trong ký ức.

Có một người khách lẻ loi vừa bước vào quán. Một cô gái, chừng hai mươi mấy. Trông mặt mũi dáng dấp có lẽ là sinh viên vừa tốt nghiệp. Một cô gái tóc đen, dài, xinh xắn, nét mặt hơi buồn. Trong thời gian chớp mắt của thoáng nhìn, tôi chỉ ghi nhận được bao nhiêu đó, và thôi không chú ý tới cô ta nữa. Tôi lại hướng ánh mắt tới những giọt nước xiên xiên đang bay tơi tả trong gió ngoài kia.

Mưa rơi. Thời gian trôi. Chậm.

Cô gái chợt ngần ngừ bước tới bàn tôi. Trên tay là một cuốn sách tôi từng dịch, cuốn Bà Dalloway. Tôi ngẩng lên. Cô gái mỉm cười và hỏi: Xin lỗi chú, chú có phải là người dịch cuốn tiểu thuyết này không, cháu nhìn chú giống tấm hình ở bìa gấp quá.

Tôi cũng cười, và đáp: Phải, đúng là tôi. Nhưng trông già hơn hình chụp rất nhiều, phải không? Ấy là một kiểu lừa tình đấy em gái ạ…

Tôi đứng lên, kéo ghế mời cô bé ngồi. Cô bé là một độc giả của tôi. Trên tay đang cầm một cuốn sách của tôi. Gặp gỡ, không hẹn trước, không định trước, rất tình cờ, dịp may này đâu phải ngày nào cũng có. Và còn là một cô bé đúng type người tôi rất thích nữa.

Tôi hỏi: Em có hay đọc loại sách này không? Và tại sao lại cầm theo cuốn sách này? Vì tôi nhớ nó đã ra lâu lắm rồi. Thường thường, theo tôi nghĩ, những người thích đọc loại sách này sẽ mua nó ngay khi nó vừa ra. Cũng có thể vì lý do này khác. Nhưng em bỏ cuốn sách này trong túi xách, và gặp tôi ở đây, vào buổi sáng mưa này, tôi cảm thấy có cái gì đó kỳ kỳ, không phải sự ngẫu nhiên. Bao nhiêu trùng hợp xảy ra cùng một lúc. Hay là hai đứa mình có duyên tiền định…

Tôi cười lớn. Cái thuở mà tôi ngọng nghịu, ấp a ấp úng khi gặp những cô bé trẻ trung xinh đẹp qua rất lâu rồi. Tôi đã tự coi mình là một lão già, chẳng còn tơ tưởng gì nữa những đóa hoa thơm mới nở, thì có gì mà ngại ngùng không dám nói.

Bạn có đoán nổi cô bé trả lời thế nào không? Câu trả lời của em khiến tôi giật mình, suýt chút đã đánh rơi điếu thuốc kẹp trong tay, giống như Lưu Bị đánh rơi đũa khi nghe Tào Tháo luận anh hùng. Trời đang mưa thiệt, nhưng chả có tia sét hay tiếng sấm nào để dựa vào. Cô bé đáp:

“Thật sự không phải là tình cờ, chú ơi. Cháu làm ở gần đây, buổi trưa hay đi ăn cơm ngang qua cái quán này, và có đôi lần nhìn thấy chú. Cháu không chắc chú có đúng là dịch giả mà cháu hâm mộ hay chăng. Nhưng quyết tâm tìm cơ hội để nói chuyện với chú. Cháu đã bỏ sẵn cuốn sách trong giỏ nửa tháng rồi. Có vài lần buổi chiều đi ngang nhìn thấy chú, nhưng chú ngồi với bạn nên cháu ngại. Hôm nay, cháu có thứ cần mua ở chợ nên chạy ngang qua quán trước giờ ăn cơm trưa, và nhìn thấy chú…”

Chúa ơi, Phật ơi! Tôi có nằm mơ không? Một cô gái trẻ đẹp hâm mộ tôi đến nỗi chuẩn bị cả nửa tháng trời, có khi sẽ lâu hơn nữa, chỉ để nói chuyện với tôi sao? Chết tôi rồi. Sự lãnh đạm thờ ơ, sự tỉnh bơ trước nhan sắc đàn bà tan thành mây khói ngay tắp lự. Tôi lại hiện nguyên hình là một gã mê gái và nhát gái, lại trở thành thằng bé ngọng nghịu, ấp a ấp úng. Tôi ngồi chết lặng, không biết phải nói gì. Ngôn từ chữ  nghĩa, bao nhiêu ngàn pho sách đã đọc trong chớp mắt biến thành tro bụi. Đầu tôi mít đặc hơn cả đầu của một gã đàn ông đần độn nhất.

Sau đó câu chuyện diễn ra cứ như trong mơ, tôi không biết, tôi không nhớ mình nói gì. Nó kéo dài bao lâu tôi cũng không biết luôn. Nhưng có một câu hỏi của cô bé, tạm gọi là T. đi, kéo giật ngược tôi về thực tại, trả lại tôi tấm áo long bào của một dịch giả oai nghi:

“Cháu không kết bạn, nhưng có theo dõi những status của chú trên facebook. Vừa rồi thấy chú rất vui mừng thông báo đã dịch xong cuốn The Waves mà theo chú là khó lắm. Khó đến nỗi chú không muốn, không dám dịch. Chú có nói quá lên, có cường điệu không vậy chú?”

Tôi lại là tôi, tự tin, thông minh, sắc sảo. Giờ tôi là một vị sư phụ đang giảng giải cho một đồ đệ còn non nớt, không còn là một gã đàn ông lỡ thì run rẩy trước ánh mắt giai nhân:

“Nói thế nào cho em hiểu đây. Nhưng tôi sẽ cố gắng trình bày một cách giản dị, dễ hiểu nhất. Văn của bà Woolf giống thơ, nhiều câu còn đẹp hơn thơ. Đặc điểm này xuất hiện ở bất cứ tác phẩm nào của bà, nhưng ở The Waves nó đậm đặc đến mức khó thở. Đọc hiểu là một chuyện, chuyển sang tiếng Việt sao cho vừa chính xác, trung thành với điều tác giả muốn nói, vừa gìn giữ được nhịp điệu, âm điệu êm ái du dương như thơ như nhạc đó thì rất khó. Với cả một cuốn sách khoảng hơn 70.000 từ tiếng Anh mà câu nào cũng phải cân nhắc tới hai yếu tố đó thì nó rất ư mệt mỏi, và như tôi đã nói, tôi có cảm giác nó vượt khỏi khả năng tầm với của mình. Ờ, tôi có thể đưa ra cho em vài ví dụ thế này, để em hình dung sự việc.  Vì mới dịch xong nên tôi còn nhớ được nguyên văn vài câu trong đoạn miêu tả mở đầu Phần 9, phần cuối của tác phẩm. Như câu: ‘The tree shook its branches and a scattering of leaves fell to the ground. There they settled with perfect composure on the precise spot where they would await dissolution.’ Câu này đối với người Anh Mỹ thì nó đẹp tuyệt, êm tai, nhưng nếu dịch cứng ngắc thì câu tiếng Việt nghe giống như dùi đục chấm mắm nêm, dù đúng và chính xác lắm. Thành ra, tôi phải hòa điệu với tác giả, phải biến cải, thay đổi nó cho phù hợp với vần điệu ngôn từ tiếng Việt. Tôi dịch là: ‘Những cành cây rung động, và những chiếc lá lả tả rơi xuống đất. Chúng nằm đó với sự an nhiên tuyệt đối, ngay tại vị trí chính xác nơi chúng sẽ mục rữa đi.’Hoặc một câu khác, cũng trong đoạn miêu tả này: ‘The height from floor to ceiling was hung with vast curtains of shaking darkness.’ Cũng rất êm tai và rất du dương với người Anh Mỹ, nhưng nếu dịch sát thì lại dùi đục chấm mắm nêm, vậy nên tôi phải uyển chuyển Việt hóa nó với câu dịch sau: ‘Những tấm màn lớn của bóng tối chung chiêng trải hết chiều cao từ sàn đến trần nhà.’Đó, em thấy không, chỉ là hai ví dụ trong ngàn ngàn ví dụ, nên tôi nói nó khó là chỗ đó, không hề cường điệu chút nào hết.”

           

            Đột nhiên em đứng lên, đột nhiên em bước vòng qua chỗ tôi ngồi, vì trước đó em ngồi đối diện với tôi. Và trước khi tôi biết em định làm gì, môi em ngọt dịu dán lấy môi tôi. Sấm sét đùng đùng tứ phía.

            Tôi giật mình thức giấc, lúc đó là khoảng 8h30 sáng, hôm nay. Tiếng sấm sét mà tôi nghe là tiếng những người thợ đang đóng khuôn cốp pha để đổ bê tông ở một công trình gần nhà tôi.

Rốt cục, cũng chỉ là một giấc mơ.

            26/10/2019