Tôi nhớ tôi từng viết, đại khái "Nếu con của bạn mơ làm nhà văn hay dịch giả, bạn nên tìm cách khuyên can nó tìm con đường khác.". Vì sao? Vì đó không phải vinh dự. Đó là khổ nạn; là định mệnh chơi khăm một kiếp người.
Mơ ước cống hiến cho đời đẹp lắm. Nhưng "đời không như là mơ". Tôi bước vào nghề này cũng là ngẫu nhiên, và tự nguyện. Nhưng càng đi sâu, càng thấy lòng hụt hẫng niềm tin. Bao nhiêu đơn vị, đối tác tôi từng quan hệ, rốt lại cho tôi một kết luận: Chữ nghĩa chỉ là trò mua bán. Những kẻ ngu xuẩn như tôi bán tim óc mình với một giá bọt bèo, mà đâu dễ. Thị trường chữ nghĩa hiện thời, dường như không còn chừa đường sống cho những kẻ như tôi.
Từ khoảng mười năm trước, tôi quyết định chơi một ván bài. Nghèo khổ, túng thiếu kệ mẹ nó đi. Tôi đã học được một pháp môn cao quý, như Tất Đạt trong Câu chuyện dòng sông của Hermann Hesse: nhịn đói. Tôi có tài nhịn đói không thua gì Tất Đạt. Và nhịn riết, thức ăn, cao lương mỹ vị trên đời đối với tôi trở thành vô nghĩa. Khi đói, bất cứ thứ gì ăn được, đều là cao lương mỹ vị. Đó là kết luận của tôi.
Tôi mượn tựa đề một tiểu thuyết của nhà văn Hồ Biểu Chánh làm tựa cho những tâm tình bộc bạch hôm nay. Mùi đời không bao giờ thơm tho, ngọt ngào như mùi sữa mẹ. Mùi đời vừa cay vừa đắng. Nhất là với những kẻ quyết không bao giờ đầu hàng như tôi.
Không đầu hàng! Vĩnh viễn. Nhưng tồn tại như tôi, tôi thấy cũng rối cho tôi, và rối cho những người thân yêu gần gũi với tôi.
Rốt lại mới thấy mình quá lạc hậu, quá u mê. Nhưng ở tuổi này khó mà quay lại để đi con đường khác. Mà đi con đường khác, chắc tôi cũng chẳng sung sướng, hạnh phúc gì hơn. Số tôi là số trời đày. Như ông Nguyễn Du nói, "Bắt phong trần phải phong trần. Cho thanh cao mới được phần thanh cao."
Có một lời nhắn nhủ cho những đơn vị tôi đang cộng tác: "Tôi là một người hoàn toàn sống bằng tác phẩm, dịch, hay viết, tùy thời. Nhưng tôi sống, hay chết, việc đó lại nằm trong tay các vị. Các vị ký kết hợp đồng với tôi. Rồi gần cả năm trời cũng chưa thấy sách đâu. Trong một năm đó, tôi sống bằng gì, chắc các vị đâu cần biết!" Làm ơn đi, những thiên sứ của lòng tôi. Tôi sống hay chết là vì các vị đó.
Bài viết này liên quan tới tất cả những đối tác của tôi hiện thời, trừ NXB Tổng hợp. Nơi này đã dành cho tôi rất nhiều ưu ái, và tôi còn tồn tại, có lẽ cũng nhờ duyên phận với đơn vị này.
20/7/2018
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét