Con chim xanh hạnh phúc - Chương 10

Georgette Leblanc
(Madame Maurice Maeterlinck)

Nguyễn Thành Nhân dịch

Theo bản tiếng Anh The Blue Bird For Children

của Alexander Teixeira De Mattos

CHƯƠNG X
TỈNH THỨC

          Cái đồng hồ của ông nội trong ngôi nhà tranh của ông tiều phu Tyl đã gõ tám tiếng; và hai đứa con của ông, Tyltyl và Mytyl vẫn nằm ngủ trên hai cái giường nhỏ xíu của chúng. Mẹ Tyl đang đứng chống nạnh nhìn chúng, tấm tạp dề cuộn lên, vừa cười vừa lẩm bẩm:

          - Mình không thể để cho chúng tiếp tục ngủ tới tận giữa trưa – Bà nói – Nào, dậy đi, các con biếng lười của mẹ!

          Nhưng việc lay động chúng, hôn chúng hay kéo tấm chăn ra khỏi người của chúng vẫn chẳng có tác dụng gì: chúng tiếp tục ngả đầu lên gối, mũi hướng lên trần nhà, mồm mở rộng, mắt nhắm tịt và đôi má đỏ hồng.

          Cuối cùng, sau khi nhận một cú cù nhẹ vào sườn, Tyltyl mở một mắt ra và lẩm bẩm:

          - Sao?... Chị Ánh Sáng?... Chị đâu rồi?... Không, không, đừng bỏ đi…

          - Ánh sáng! – Mẹ Tyl kêu lên, bật cười – Sao, dĩ nhiên, đó là ánh sáng… Đã xuất hiện từ rất lâu rồi!... Có chuyện gì với con thế?... Trông con quýnh quáng thế kia…

          - Mẹ!... Mẹ! – Tyltyl nói, dụi mắt – Đúng là mẹ rồi!...

          - Sao, tất nhiên, là mẹ đây!... Sao con nhìn mẹ chòng chọc như vậy?... Mũi của mẹ xoay ngược lên trên hở?

Lần này Tyltyl đã hoàn toàn tỉnh táo và không bận tâm tới việc trả lời câu hỏi. Nó vô cùng sung sướng! Như đã hàng thế kỷ qua nó mới gặp lại mẹ nó và nó chưa bao giờ chán việc hôn bà.

Mẹ Tyl bắt đầu khó chịu. Chuyện gì sẽ xảy ra nếu con trai bà mất trí? Lúc này nó đột nhiên nói về một cuộc hành trình dài với Bà tiên, Nước, Sữa, Đường, Lửa, Bánh Mì và Ánh Sáng! Nó tin chắc rằng nó đã đi xa cả một năm!...

          - Nhưng con nào có rời khỏi phòng! – Mẹ Tyl kêu lên, lúc này hoàn toàn hoảng sợ – Đêm qua mẹ đặt con vào giường và sáng nay con đang nằm đây! Hôm nay là ngày Giáng sinh: con có nghe thấy tiếng chuông trong làng không?...

          - Dĩ nhiên là ngày Giáng sinh – Tyltyl nói, bướng bỉnh – Vì con đã đi xa cách nay một năm, vào đêm trước Giáng sinh!... Mẹ đừng giận nhé…. Mẹ có thấy rất buồn không?... Và Bố đã nói gì?...

          - Thôi đi, con vẫn còn ngáy ngủ – Mẹ Tyl bảo, cố lấy lại bình tĩnh – Con đã nằm mơ!... Thức dậy đi, mặc cái quần chẽn gối và áo khoác vào…

          - Úi chà, con vẫn còn đang mặc áo sơmi – Tyltyl nói.

          Nó nhảy lên, quỳ trên giường và bắt đầu mặc quần áo, trong lúc mẹ nó tiếp tục nhìn nó với gương mặt hoảng sợ.

          Cậu bé vẫn lải nhải:

          - Nếu Mẹ không tin con thì cứ hỏi Mytyl xem… Ồ, bọn con đã có những cuộc phiêu lưu ra trò!... Bọn con đã gặp Ông nội và Bà nội… vâng, trong Xứ sở Ký Ức… nó nằm trên đường đi của bọn con. Họ đã chết, nhưng họ rất ổn, phải không, Mytyl?

          Và Mytyl, lúc này bắt đầu thức giấc, tham gia với anh nó để miêu tả lại cuộc viếng thăm ông bà nội và trò vui mà chúng đã trải qua với các em trai và em gái.

          Điều này thật quá sức chịu đựng của Mẹ Tyl. Bà chạy ra cửa nhà và cố hết sức gọi chồng mình, người đang làm việc ở bìa rừng.

          - Chao ôi, mình à, chao ôi, mình à! – Bà la lớn – Tôi sẽ mất chúng như đã mất mấy đứa kia!.. Về ngay đi!... Về nhanh lên…

          Chẳng bao lâu Bố Tyl đã bước vào nhà, tay cầm rìu; ông lắng nghe những lời than vãn của bà vợ, trong lúc hai đứa bé kể đi kể lại câu chuyện về những chuyến phiêu lưu của chúng và hỏi ông trong năm qua ông đã làm được những gì.

          - Ông thấy chưa, ông thấy chưa – Mẹ Tyl nói, khóc òa – Chúng đã mất trí rồi, sẽ có chuyện xảy ra với chúng; hãy chạy đi mời ông bác sĩ…

          Nhưng ông tiều phu không phải là loại người mất bình tĩnh vì một chuyện nhỏ nhặt như thế. Ông hôn hai đứa bé, bình thản đốt tẩu thuốc và tuyên bố rằng trông chúng rất ổn và không có gì phải vội.

          Ngay lúc đó, có tiếng gõ cửa và người láng giềng bước vào. Bà là một cụ già bé nhỏ tì người trên một chiếc gậy và trông rất giống bà tiên Bérylune. Ngay lập tức, hai đứa bé quàng tay ôm lấy cổ bà và nhảy tung tăng quanh bà, hét lên vui vẻ:

          - Đây là bà tiên Bérylune!

          Người láng giềng, vốn lãng tai rất nặng, không chú ý tới những tiếng reo hò của chúng và nói với Mẹ Tyl:

          - Tôi sang để xin chút củi đốt cho món thịt hầm Giáng sinh… Sáng nay trời lạnh quá… Chào buổi sáng, các cháu nhỏ…

          Trong lúc đó, Tyltyl đã trở nên trầm tư hơn đôi chút. Không còn ngờ gì nữa, nó vui mừng khi gặp lại bà tiên già; nhưng bà sẽ nói gì khi nghe nó nói rằng nó không có Con chim xanh? Nó quyết định như một người đàn ông và mạnh dạn bước tới gần bà:

- Bà tiên Bérylune, cháu không tìm được Con chim xanh…

          - Nó đang nói gì thế? – Người láng giềng hỏi, rất đỗi ngạc nhiên.

          Lúc này Mẹ Tyl bắt đầu nổi cáu trở lại:

          - Coi kìa, Tyltyl, con không biết bà Berlingot tốt bụng hay sao?"

          - Sao ạ, vâng, dĩ nhiên – Tyltyl nói, nhìn người láng giềng từ trên xuống dưới – Đây là bà tiên Bérylune.

- Béry... gì? – Người láng giềng hỏi.

- Bérylune – Tyltyl bình thản đáp.

- Berlingot – Người láng giềng nói – Ý cháu là Berlingot chứ.

Tyltyl hơi mất bình tĩnh vì cách nói dứt khoát của bà; và nó đáp:

- Bérylune hay Berlingot, tùy ý bà, thưa bà, nhưng cháu biết cháu đang nói gì... 

Bố Tyl bắt đầu thấy quá đủ với chuyện này:

- Chúng ta phải ngưng chuyện này lại ngay. Bố sẽ cho con một hai cái bạt tai bây giờ.

          - Đừng – Người láng giềng nói – Không đáng làm thế. Đó chỉ là một dư âm của giấc mơ thôi; hẳn là chúng đã ngủ dưới ánh trăng… Con gái nhỏ ốm rất nặng của tôi cũng hay như thế…

Mẹ Tyl gạt nỗi lo âu của mình sang bên trong giây lát và hỏi thăm sức khỏe của con gái bà láng giềng Berlingot.

Đây là Con chim xanh mà bọn con đã đi tìm! Bọn con đã đi nhiều, rất

nhiều dặm, còn nó thì ở đây suốt thời gian đó!

- Nó vẫn cứ thế – Người láng giềng nói, lắc đầu – Nó không ngồi dậy được… Ông bác sĩ bảo đó là do thần kinh của nó…. Tôi biết thứ có thể chữa khỏi nó. Nó chỉ mới hỏi tôi hồi sáng này, về quà Giáng sinh của nó…

          Bà ngần ngừ chút xíu, nhìn Tyltyl với một tiếng thở dài và nói thêm, với giọng nản lòng:

          - Tôi có thể làm gì được? Đó chỉ là sự tưởng tượng của nó…

          Mấy người kia im lặng nhìn nhau: họ biết ý của người láng giềng muốn nói gì. Từ lâu, cô con gái bé của bà đã bảo rằng nó sẽ khỏe lại nếu như Tyltyl cho nó con chim bồ câu; nhưng vì Tyltyl rất quý con chim nên nó từ chối, không muốn xa cách con vật cưng.

          - Chà – Mẹ Tyl nói với đứa con trai – Sao con không cho cô bé tội nghiệp đó con chim của con đi. Nó khao khát có con chim từ lâu lắm rồi!...

          - Con chim của con! – Tylrtyl la lên, vỗ vào trán mình như thể họ vừa nói một điều gì đó lạc khỏi đề tài – Con chim của con! – Nó lặp lại – Đúng rồi! Con quên khuấy nó đi!... Và cái lồng!... Mytyl, em có thấy cái lồng không?... Cái lồng mà Bánh Mì xách theo đó… Phải, phải, đúng là cái đó, nó kia rồi!

Tyltyl không thể tin vào mắt mình. Nó lấy một cái ghế đặt bên dưới cái lồng rồi trèo lên ghế để lấy, nói một cách vui vẻ:

          - Dĩ nhiên, con sẽ cho nó con chim, dĩ nhiên, con sẽ cho!... – Rồi nó dừng lại, kinh ngạc – Sao chứ, nó màu xanh! Nó là con chim của con, cũng y hệt vậy, nhưng nó đã biến thành màu xanh trong lúc con đi xa!

          Và nhân vật chính của chúng ta nhảy xuống ghế, vửa nhảy cẫng lên vừa la to:

          - Đây là Con chim xanh mà bọn con đã đi tìm! Bọn con đã đi nhiều, rất nhiều dặm, còn nó thì ở đây suốt thời gian đó! Nó ở ngay đây, trong nhà!... Ồ, nhưng thật kỳ diệu làm sao!... Mytyl, em có nhìn thấy con chim không? Chị Ánh Sáng sẽ nói gì nhỉ?... Này, bà Berlingot, hãy nhanh chóng mang nó về cho con gái nhỏ của bà…

          Trong lúc nó đang nói. Mẹ Tyl lao vào vòng tay của ông chồng và rên rỉ:

          - Ông thấy chưa?... Ông thấy chưa?... Nó lại nổi khùng nữa rồi. Nó đang ngơ ngơ ngẩn ngẩn…

          Cùng lúc ấy, mặt bà Berlingot sáng bừng lên, bà siết hai bàn tay vào nhau và lẩm bẩm cám ơn. Khi Tyltyl đưa cho bà con chim, bà hầu như không thể tin vào mắt của mình. Bà vòng tay ôm chặt cậu bé và khóc vì sung sướng và biết ơn:

          - Cháu cho tôi thật à? – Bà cứ nói mãi – Cháu cho tôi thật à, ngay tắp lự và không đòi hỏi thứ gì đáp lại? Ôi Trời, nó sẽ hạnh phúc biết bao!... Tôi bay đây, tôi bay đây!... Tôi sẽ quay lại để kể cho cháu nghe nó đã nói gì…

          - Vâng, vâng, đi nhanh đi ạ – Tyltyl nói – Vì một số con hay thay đổi màu lông của chúng!

Bà Berlingot chạy đi và Tytyl đóng cửa lại. Rồi nó quay lại trên ngưỡng cửa, nhìn những bức tường của ngôi nhà, nhìn khắp xung quanh nó với vẻ ngạc nhiên:

- Bố, Mẹ, bố mẹ đã làm gì với ngôi nhà. Nó vẫn giống như trước, nhưng nó xinh đẹp hơn nhiều.

          Cha mẹ nó nhìn nhau sửng sốt; và cậu bé tiếp tục:

          - Sao, vâng, mọi thứ đều được sơn phết và trông như mới; mọi thứ đều sạch sẽ và sáng choang… Và hãy nhìn ra cửa sổ vào khu rừng xem!... Nó to lớn và xinh đẹp biết bao!... Người ta có thể cho rằng nó hoàn toàn mới!... Con hạnh phúc biết bao ở đây, ồ, con thấy hạnh phúc biết bao!

          Ông tiều phu khả kính và vợ ông không thể nghĩ ra điều gì đang nảy ra trong đầu cậu con trai của họ; nhưng bạn, các bạn đọc nhỏ tuổi của tôi, những người đã đi theo Tyltyl và Mytyl suốt giấc mơ của chúng sẽ đoán ra điều gì đã làm thay đổi mọi thứ trong mắt vị anh hùng trẻ tuổi của chúng ta.

          Không phải không có lý do gì khi bà tiên, trong giấc mơ của nó, đã cho nó một lá bùa để mở mắt nó ra. Nó đã học được cách nhìn thấy vẻ đẹp của sự vật xung quanh nó; nó đã trải qua những thử thách gia tăng lòng dũng cảm của nó; trong lúc đuổi theo Con chim xanh, con chim của Hạnh phúc sẽ mang lại hạnh phúc cho cô con gái bé nhỏ của bà tiên, nó đã trở nên hào phóng và tốt bụng đến nỗi chỉ ý tưởng trao cho người khác niềm vui cũng khiến cho lòng nó vui sướng ngất ngây. Và trong lúc du hành qua những miền đất tưởng tượng diệu kỳ vô tận, tâm trí nó đã mở mang trước cuộc sống.

          Cậu bé đã đúng, khi nó nghĩ mọi thứ đều đẹp đẽ hơn, bởi lẽ, với sự hiểu biết phong phú hơn và thuần nhất hơn, mọi vật cần phải tươi đẹp hơn trước khôn cùng.

          Trong lúc đó, Tyltyl tiếp tục cuộc khám phá hân hoan của mình đối với ngôi nhà. Nó nhìn vào xoong bánh mì để nói một lời tử tế với những ổ bánh, nó lao vào Tylô, lúc đó đang nằm ngủ trong ổ, và chúc mừng nó về trận đánh hào hùng trong khu rừng.

Mytyl khom xuống vuốt ve Tylette, đang chợp mắt cạnh lò sưởi và bảo:

          - Nào, Tylette?... Mày biết tao, tao thấy, nhưng mày đã thôi nói chuyện.

          Thế rồi Tyltyl đặt tay lên trán mình:

          - Úi chà! – Nó kêu lên – Viên kim cương đã biến mất!... Ai đã lấy mất cái mũ xanh của anh nhỉ?... Không sao, anh không cần tới nó nữa!... A, Lửa kia rồi! Chào buổi sáng, anh Lửa! Anh ta đang kêu lách tách để chọc giận Nước! – Nó chạy tới vòi nước, mở ra và khom người trên dòng nước – Chào buổi sáng, Nước, chào buổi sáng!... Chị ta nói gì nhỉ?... Chị ta vẫn nói, nhưng mình không hiểu rõ như lúc trước nữa… Ồ, mình thật hạnh phúc, mình hạnh phúc biết bao!...

          - Em cũng vậy, em cũng vậy – Mytyl kêu lên.

          Và hai người bạn nhỏ của chúng ta nắm tay nhau và bắt đầu chạy quanh bếp.

          Mẹ Tyl thấy nhẹ nhõm hơn chút ít khi nhìn thấy chúng rất linh hoạt và đầy sức sống. Ngoài ra, bố Tyl rất điềm tĩnh và thản nhiên. Ông ngồi ăn món cháo yến mạch và cười to:

          - Bà nó thấy đó, chúng đang chơi trò chơi hạnh phúc! – Dĩ nhiên ông không biết rằng một giấc mơ kỳ diệu đã dạy cho hai đứa trẻ không phải chơi trò chơi hạnh phúc, mà là sống hạnh phúc, đó là bài học lớn lao và khó khăn nhất trong số những bài học.

          - Anh thích nhất là chị Ánh Sáng – Tyltyl nói với Mytyl, đứng nhón chân cạnh cửa sổ – Em có thể nhìn thấy chị ấy ở ngoài kia, qua hàng cây của khu rừng. Đêm nay chị ấy sẽ hiện ra với cây đèn. Ôi Trời, ôi Trời, tất cả đều tuyệt vời làm sao và anh thấy thật là vui, thật là vui…

          Nó ngưng lời và lắng nghe. Mọi người đều lóng tai nghe. Họ nghe thấy tiếng cười và những giọng nói vui vẻ; và những âm thanh đó tới gần hơn.

          - Đó là giọng của nó – Tyltyl kêu lên – Để con mở cửa!

          Quả thật, đó là cô bé gái, cùng với mẹ cô, bà Berlingot.

          - Nhìn nó kìa – Bà Berlinggot tốt bụng nói, vui sướng tột cùng – Nó có thể chạy, nó có thể nhảy múa, nó có thể bay! Đây là một phép lạ! Khi nó nhìn thấy con chim, nó nhảy lên, như thế này…

          Và bà Berlingot tốt bụng nhảy lò cò từ chân này qua chân khác với nguy cơ trượt ngã và làm gẫy chiếc mũi khoằm rất dài của mình.

          Lũ trẻ vỗ tay và mọi người cười phá lên.

          Cô bé đứng đó, trong chiếc áo ngủ màu trắng, giữa gian nhà bếp, hơi ngạc nhiên thấy mình đứng trên đôi chân sau nhiều tháng ốm đau. Nó mỉm cười và áp con chim bồ câu của Tyltyl lên ngực mình.

Tyltyl nhìn, trước tiên là cô bé rồi tới Mytyl:

- Em có nghĩ trông nó rất giống ánh sáng hay không? – Nó hỏi.

- Nó nhỏ hơn nhiều – Mytyl đáp.         

- Vâng, thật vậy – Tyltyl nói – Nhưng nó sẽ lớn lên!..

Và ba đứa bé cố nhét chút thức ăn vào mỏ của con chim, trong lúc đó các bậc cha mẹ bắt đầu thấy tâm trí thoải mái hơn. Họ nhìn chúng và mỉm cười.

          Tyltyl đang tỏa sáng. Tôi không giấu các bạn, các bạn đọc nhỏ tuổi của tôi, rằng con chim hầu như không thay đổi màu lông chút nào, và chính niềm vui và hạnh phúc đã tô điểm cho nó một bộ lông màu xanh rực rỡ trong mắt người anh hùng của chúng ta. Không quan trọng! Tyltyl, dù nó không biết điều đó, đã phát hiện được bí mật lớn của Ánh Sáng. Đó là chúng ta tiến tới gần hạnh phúc hơn bằng cách cố trao tặng nó cho người khác.

          Nhưng lúc này có gì đó đang diễn ra. Mọi người trở nên kích động, lũ trẻ hét lên, các bậc cha mẹ giơ hai tay lên và chạy ào tới cánh cửa mở: con chim đã tẩu thoát! Nó đang bay đi nhanh hết mức.

- Con chim của tôi! Con chim của tôi – Cô bé khóc nức nở.

          Nhưng Tyltyl là người đầu tiên chạy đến cầu thang và nó quay trở lại với vẻ đắc thắng:

          - Không sao đâu! – Nó nói – Đừng khóc! Nó vẫn còn trong nhà và chúng ta sẽ tìm lại nó.

          Và nó tặng cô bé một nụ hôn; lúc này cô bé đã mỉm cười qua hai hàng nước mắt.

          - Bạn chắc là sẽ bắt lại nó chứ?

          - Tin tôi đi – Anh bạn của chúng ta tự tin trả lời – Tôi biết nó ở đâu.

          Cả các bạn cũng vậy, các bạn đọc nhỏ tuổi của tôi, giờ các bạn đã biết Con chim xanh ở đâu. Ánh sáng thân mến không tiết lộ điều gì với hai đứa bé con của ông tiều phu, nhưng nàng đã chỉ cho chúng thấy con đường đi tới hạnh phúc bằng cách dạy cho chúng sống tử tế, tốt lành và rộng lượng.

          Giả sử hồi đầu câu chuyện, nàng đã bảo với chúng:

          - Hãy đi thẳng trở về nhà. Con chim xanh ở đó, trong cái lồng liễu gai treo trong ngôi nhà tranh khiêm tốn, cùng với cha mẹ thân yêu của các em, những người thương yêu các em.

          Hẳn hai đứa bé sẽ không bao giờ tin nàng:

          - Sao! – Tyltyl sẽ trả lời – Con chim xanh là con chim bồ câu của em à? Vô lý! Con chim của em màu xám!... Hạnh phúc, trong ngôi nhà tranh? Với Bố và Mẹ? Ồ, em nói này! Ở nhà không có món đồ chơi nào và ở đó chán chết được: bọn em muốn đi thật xa và có những cuộc phiêu lưu lớn cùng mọi trò vui…

         Đó là những gì mà nó sẽ nói; nó và Mytyl sẽ lên đường bất chấp mọi điều, không thèm nghe lời khuyên của Ánh Sáng, vì những chân lý chắc chắn nhất cũng chẳng có ích lợi gì nếu chúng ta không tự mình kiểm nghiệm chúng. Chỉ cần một giây lát để nói với một đứa bé toàn bộ trí thông minh trên đời, nhưng cả cuộc đời của chúng ta cũng không đủ để giúp chúng ta thấu hiểu nó, vì kinh nghiệm của chúng ta là ánh sáng duy nhất của chúng ta.

    Mỗi người chúng ta phải tự kiếm tìm hạnh phúc cho bản thân mình; và chúng ta phải trải qua những nỗi đau đớn khôn cùng, phải gánh chịu nhiều thất vọng thê thảm trước khi chúng ta học được cách trở nên hạnh phúc bằng cách hân thưởng những niềm vui đơn giản và hoàn hảo luôn ở trong tầm với của trái tim và tâm hồn mình.

                                                        

HẾT