Huyền thoại về Nhà thơ và Em bé

Truyện thơ 

 

Drawn by May Ann Licudine

I.

“Chiều êm như một mái tóc xõa dài
Nắng rũ mềm trên vai tròn lá cỏ
Đàn chim nhỏ bay ngang trời thành phố
Khuất xa rồi sao để lại bâng khuâng…”

Ngơ ngẩn với hương chiều dần lan tỏa
Một chàng trai lặng lẽ ngắm trời mây
Hồn bay theo chim lạ chốn xa vời
Mơ viễn xứ bồi hồi anh ngẫm nghĩ

Trên tay gầy hững hờ trang giấy mở
Đôi dòng thơ dang dở chữa làm xong
Anh nguệch ngoạc bên lề vài nét vẽ
Rồi thở dài trong ý nghĩ mông lung

Anh tên Thuận, tuổi chừng hai mươi sáu
Là công nhân một xí nghiệp giao thông
Chuyên sửa máy hoặc tân trang xe tải
Thường theo xe trong những chuyến xa gần

Tuy nghề nghiệp lấm lem cùng dầu mỡ
Tâm hồn anh lại đa cảm vô cùng
Hay xúc động vì niềm vui nỗi khổ
Của bao người quen hoặc lạ xung quanh

Anh ngơ ngẩn trước một chiều mưa đổ
Và bâng khuâng lúc gió nhẹ thu về
Thường thơ thẩn đạp xe qua từng phố
Ngắm me vàng rơi lá nhớ ngày xưa

Nhiều đêm anh ngồi với niềm trăn trở
Dòng chữ nghiêng trôi dưới ánh đèn khuya
Hoặc cắn bút dệt lời hay ý lạ
Tả một nàng thiếu nữ đẹp như mơ…

Chiều nay cũng như bao chiều khác
Trong công viên bé nhỏ đã thân quen
Trên chiếc ghế thường ngồi mơ mộng nhất
Thuận thấy hồn thơ chợt bốc say men

“Chú ơi… chú… mua giùm tờ vé số !”
Tiếng thanh thanh trong trẻo sát bên tai
Làm mây chợt ngừng trôi, cơn gió tắt
Thuận giật mình quên bặt ý thơ hay

Anh lẩm bẩm: “Vé số? Ừ, vé số!”
Mắt còn vương tơ của phút mơ màng
Nhìn cô bé đang nhoẻn cười rất lạ
Đôi mắt xoe tròn lém lỉnh nhìn anh

Ánh nhìn lạ làm Thuận như chợt tỉnh
Anh thở hắt ra bối rối lắc đầu:
“Ôi, chú chả có xu nào, bé ạ!”
Lòng mong thầm cô bé tếch cho mau!

Cô bé nheo đôi mắt tròn đen láy
Khúc khích cười rồi khe khẽ nói mau:
“Cháu cũng đoán chú hẳn là sạch túi
Vì nhà thơ như chú có ai giàu!”

Thuận nãy cả người lên như điện giật
Tròn mắt nhìn cô bé tưởng mình mơ
Mất mấy giây, rồi cuối cùng lắp bắp:
“Ai bảo cháu là chú… chú… nhà thơ?”

“Quyển sổ và cây bút trên tay
Của chú đó!” Cô bé cười ròn rã
Đừng giận cháu nghe chú, thế này này
Cháu tính mời chú mua giùm vé số

Cháu tới gần thấy chú ngơ ngẩn lạ
Cứ nhìn đâu đâu rồi thỉnh thoảng thở dài
Cháu lén tới sau lưng thì… Trời ạ!
Thơ chú làm, cháu đọc… thật là hay!”…

Thuận bối rối liếc nhìn qua quyển sổ
Rồi ngước lên nhìn cô bé đang cười
Tóc đen nhánh xõa trên bờ vai nhỏ
Lúm đồng tiền bên má dễ thương ơi!

Cô bé khoảng mười hai hơn hoặc kém
Khuôn mặt tròn ửng đỏ ánh chiều hôm
Đôi mắt sáng xoe tròn nom thật lém
Vẫn nhìn anh đăm đắm vẻ hồn nhiên

Thuận xê ra: “Nào, ngồi đây bé ạ!”
Nhường chỗ cho cô bé một đầu băng
Lòng xao xuyến một nỗi niềm rất lạ
Anh nhìn ra cội cổ thụ ven đường

“Lén đọc thơ của chú, tại vì sao?”
Thuận trầm ngâm hồi lâu rồi hỏi nhỏ
Anh quay nhìn cô bé chợt nghiêm trang
Mắt chớp nhẹ mơ màng nhìn ngọn cỏ

“Cháu thích thơ từ hồi còn bé tí
Nghe má ru em ngủ những câu Kiều
Những ca dao ngậm ngùi thương nhớ lạ
Làm cháu như lạc đến chốn xa nào…

Rồi cháu cũng tập làm thơ đó chú
Chú đừng cười nha…!” Cô bé thẹn thò,
“Chú có phải nhà thơ không hở chú?
Cháu mong hoài … quen được một nhà thơ.”

Nắng sắp tắt trên từng tay lá nhỏ
Vẫy êm đềm trong ngọn gió mơn man
Thuận im lặng nghe từng lời cô bé
Lẫn trong xào xạc lá gọi hoàng hôn

“Mình có phải là nhà thơ không nhỉ?
Mình cũng không biết nữa, thật ngu ngơ
Chưa có ai đọc ngoài mình”, anh nghĩ
“và ai ngờ mình cũng biết làm thơ!”

“Cô bé ạ,” anh ngập ngừng khẽ nói
Tay vò trong mái tóc rậm, “thế này
Chú làm thơ, có điều không thể gọi
Chú là nhà thơ đâu, bé mắt nai.”

“Ủa, sao lại lạ kỳ vậy chú?
Cô bé mở tròn đôi mắt ngạc nhiên
“Chú không biết thơ mình hay hay dở
Và chưa ai ngoài chú đọc thơ mình.”

“Kỳ quá chú, sao lại không biết được
Dở hay hay, dù là của mình làm?”
“Ồ, có chứ!” Thuận bật cười rồi đáp
“Với chú bài nào cũng thật du dương

Nhưng chỉ với riêng mình là như thế
Còn khen chê người khác biết ra sao.”
Cô bé chúm môi, thở dài nhè nhẹ
“Thơ chú làm cháu thấy dạ nao nao…

Đọc thơ chú thích ghê đi chú ạ
Sao chú không cho người khác đọc cùng
Đăng lên báo, rồi người quen kẻ lạ
Đều biết chú là, thật vậy, một thi nhân!…”

Thuận nheo mắt trầm ngâm rồi hỏi nhỏ
“Thế cháu xem chú có phải nhà thơ
Nếu chú chẳng làm cho ai đọc cả
Chỉ trừ mình cô bé mắt nai mơ!”

“Cháu không biết…” Cô bé cười lúng túng
“Nhưng vì sao chú không muốn nhiều người
Đọc thơ chú và cùng xúc động
Với một nỗi buồn hoặc một niềm vui?”

“Chú không muốn bởi vì…” (anh tự nhủ,
Liệu điều mình băn khoăn đã từ lâu
Cô bé có hiểu không vì tuổi nhỏ
Còn ngây thơ chưa thấy được bao điều)

“… Thơ là cảm nhận từ trong cuộc sống
Là con tim rung động thật bất ngờ
Trước vẻ đẹp cũng như điều bí ẩn
Của những người có chút máu nhà thơ…

Nhưng bé ạ, muốn nhiều người cũng thấy
Vui như ta vui, buồn tựa ta buồn
Thì cô bé, hãy biết rằng điều ấy
Chỉ ở những người thật sự tài năng

Chú không là tài năng đâu bé ạ
Chú chỉ làm thơ vớ vẩn cho vui
Thơ của chú đâu có gì hay lạ
Toàn những điều nhảm nhí cá nhân thôi!…”

“Chú cứ nói… Cháu không tin điều đó
Cháu cho là chú ích kỷ riêng tư
Không muốn chia sớt cho mọi người quen lạ
Bao vui buồn đọng lại trong thơ

Ấy mà chết... trời tối mau thật đấy
Vé số còn, may cũng chẳng là bao
Cháu đi nhé, hẹn hôm nào gặp lại
Sẽ nghe thơ của chú thật là nhiều”

Thuận nhìn theo mái tóc đen nhí nhảnh
Lõa xõa bay theo nhịp bước hồn nhiên
Bóng cô bé đã nhòa trong ánh điện
Anh còn ngồi ngơ ngẩn giữa công viên…

                  ***                  

II.

Tháng ngày qua như lá vàng êm ả
Rụng rơi dần mỗi đợt gió thu sang
Buổi quen biết tình cờ công viên nhỏ
Đã từ lâu thành kỷ niệm êm đềm

Tình bạn giữa Thuận và cô bé Hạ
(Cô bé dễ thương vừa kể ở trên)
Theo thời gian cũng ngày càng gắn bó
Hiểu nhau hơn trong sâu kín tâm hồn

Mỗi chiều xuống Thuận lại ra chốn cũ

Ghế đá giờ đây như cũng có linh hồn
Làm nhân chứng cho hai người bạn nhỏ
Ngồi bên nhau trò chuyện rất thân thương

Đã bao chiều từ ngày hè hôm ấy
Lá ngập vàng lối nhỏ giữa công viên
Thuận đếm lá vàng rơi và thủ thỉ
Kể Hạ nghe những tâm sự của mình

Rồi cô bé đến lượt mình lại kể
Về má, bạn bè, trường học, lũ em…
Ôi, có biết bao niềm vui nhỏ bé
Long lanh trong đôi mắt đẹp đen huyền

Thỉnh thoảng giữa ánh hoàng hôn huyền hoặc
Thuận đọc bài thơ mới viết hôm qua
Cho Hạ nghe rồi mỉm cười thầm nghĩ
“Thế đã đủ rồi, quá đủ cho ta!”

Thuận lại xem những bài thơ ngăn ngắn
Hạ tập làm và e thẹn trao anh
Ửng đôi má chờ nghe lời nhận xét
Và anh luôn chỉ bảo thật ân cần

Có những bài thơ làm anh kinh ngạc
Ngất ngây xem rồi cười khẽ mừng vui
Thơ Hạ làm rất hay dù còn lạc
Một đôi từ chưa chín lắm mà thôi

“Chính em mới là nhà thơ bé ạ!
Em là nguồn trong mát của thơ ca!”
Thuận thầm nghĩ và càng thêm gắng giúp
Hạ tiến mau trên mộng ước vô bờ

(Nếu bạn thấy lòng mình xao xuyến lạ
Khi nhìn mây giăng thấp một chiều mưa
Hay ngắm mấy lá vàng bay tơi tả
Chợt nghe lòng buồn nhớ rất vu vơ

Hoặc một buổi trời xanh không gợn bóng
Mây trắng tinh khôi, nắng chói chang hè
Hoa nở thắm, thế là lòng bạn cũng
Rộn ràng reo những khúc điệu hoan ca…

Hoặc bạn sôi trong lòng niềm phẫn uất
Khi thấy giữa đường đời những bất công
Bạn muốn thét cùng muôn ngàn người khác
Đấu tranh cho lẽ phải sự công bằng…

Vậy là chắc chút máu nhà thơ đã
Chảy trong dòng huyết quản bạn rồi đây!
Bạn sẽ phải khổ nhiều, xin nói rõ
Vì đa mang trong cả quả tim đầy

Những u sầu như có từ thiên cổ
Những suy tư trằn trọc với nhân sinh
Những ngông cuồng, những âu lo vô cớ
Hay niềm vui tột đỉnh ngất ngây hồn…)

Thuận vậy đó lúc còn chưa biết Hạ
Và cô đơn hằn xuống cõi lòng anh
Như bóng một ngọn hoang sơn hiểm ác
Che ánh dương phủ tối cả tâm hồn

Cha mẹ mất từ khi còn nhỏ dại
(Bom đạn thù đã cướp cả tình thân)
May có một người dì bên họ ngoại
Sống độc thân nuôi dưỡng Thuận ân cần

Nhưng dù yêu, dì vẫn không là mẹ
Không hiểu lòng anh khao khát một lần
Được gọi mẹ và vùi đầu vào tóc
Mẹ thơm nồng hoa trái của quê hương

Niềm mặc cảm lớn dần theo năm tháng
Tạo cho anh một lớp vỏ bên ngoài
Rất lạnh lẽo, khô khan và cáu bẳn
Không thích người nào, không sợ một ai

Có ai biết dưới vẻ ngoài lạnh giá
Trái tim non đập một nhịp tưng bừng
Dễ xúc động và sẵn sàng chia sẻ
Cần bạn bè trong một mối tình thân

Chợt trở lại thế giới đầy màu sắc
Lung linh và rực rỡ những niềm vui
Tim Thuận đã không còn niềm u uất
Và nụ cười về thắm nét trên môi…

***

Tình thương mến của Thuận dành cho Hạ
Càng nhiều hơn khi đã đến thăm nhà
Cô bé ở một hẻm nghèo nhỏ bé -
Những căn nhà ổ chuột giữa thành đô

Nhà Hạ là một túp lều vá víu
Nào các-tông, tôn thiếc rất linh tinh
Trông yếu ớt như người lao phổi nặng
Dễ ngã quay khi bị chạm vô mình

Đôi lúc anh chợt bồi hồi lo lắng
Nghe gió mưa gào rú những đêm dài
“Căn nhà nhỏ thân thương còn đứng vững
Hay tả tơi ra, đổ sụp xuống rồi?”

Mẹ Hạ tuổi độ chừng ba mươi mấy
Nhưng trông bà già như quá bốn mươi
Vì gánh nặng của đàn con thơ dại
Mồ côi cha khi mới mấy tuổi đời

Bà buôn gánh bán bưng thôi đủ cả
Bờ vai gầy hứng gió sớm sương mai
Cố nuôi dạy đàn con thơ không bố
Trở nên người biết lẽ tốt điều hay

Nhà bốn đứa, Hạ là cô chị cả
Còn lại là ba chú nhóc tinh nhanh
Nhưng siêng học và không hay lêu lỏng
Thường bảo nhau cố làm mẹ vui lòng

Chính dưới mái căn nhà xơ xác đó
Thuận tìm ra những vẻ đẹp vô cùng
Tình nhân hậu, thủy chung và gắn bó
Sự chân thành trong sáng của thiên lương

Mỗi tháng một đôi lần anh đến
Ngồi giữa đàn em nhỏ mắt ngây thơ
Nghe chúng kể thôi thì bao nhiêu chuyện
Lòng rộn vui, ấm áp đến vô bờ…

***

III.

Chiều nay Thuận một mình trên ghế đá
Lòng nôn nao chờ đợi tiếng reo chào
Mong chóng thấy mắt đen tròn của Hạ
Nhớ lúm đồng tiền má phải đến lao đao

Hai tháng rồi theo cơ quan lặn lội
Thuận ngược xuôi khắp các tỉnh miền Tây
Nay trở lại phố phường thân quen cũ
Thuận nghe lòng xao động mãi không thôi

Anh nóng ruột mong chờ cô bạn nhỏ
Quên cả chiều đang xuống nhẹ như mơ
Nắng bàng bạc rải vàng trên lá cỏ
Chỉ đứng ngồi mong gặp mắt nai tơ

Hoàng hôn cứ vô tình dần phủ xuống
Nắng phai dần trên cánh lá xôn xao
Thuận thấy lửa đốt tim mình cháy bỏng
Lòng lo âu tự hỏi tại làm sao

Hạ không đến vì trước ngày trở lại
Anh đã gửi thư báo rõ ngày về
Và hẹn gặp chiều nay nơi chốn cũ
Để hàn huyên, tặng Hạ món quà quê

Thuận nhìn chiếc túi đựng quà chơ chỏng
Nằm bơ vơ trên mặt đá xanh buồn
Anh bứt rứt bước dài trên thảm cỏ
Nghe nhớ thương nặng trĩu dậy trong hồn

Cuối cùng Thuận không nén chờ được nữa
Bóng đêm huyền đã kéo bức màn nhung
Anh nhảy vội lên mình con ngựa sắt
Đạp tới nhà Hạ để rõ nguồn cơn

****

Căn nhà nhỏ sao im lìm quạnh quẽ
Như lặng đi trong gió rít âm u
Đèn vàng hắt ánh mờ ra cửa sổ
Leo lắt lan trên đất ẩm mưa thu

Thuận gọi khẽ, lòng xốn xang vô cớ:
“Chị Tư ơi!…” Rồi nghe phía trong nhà
Tiếng chân bước ngập ngừng ra - cửa mở
Mẹ Hạ chào anh lặng lẽ bảo vô nhà

“Em mới về,” Thuận vui mừng hối hả,
“Nhớ chị và các cháu quá trời luôn!”
Mẹ Hạ vẫn lặng im kỳ lạ
Ngồi chơ vơ, ủ rủ tấm lưng còng

Chợt nhận ra điều khác thường Thuận vội
Đứng lên nhìn chăm chú mẹ Hạ hơn
Những nếp nhăn hằn sâu bên mắt tối
Đang rưng rưng, lệ sắp đổ tuôn dòng

Thuận sửng sốt: “Có chuyện gì vậy chị?
Hạ ở đâu? Và các cháu đâu rồi?”
Mẹ Hạ mới máy môi thì dòng lệ
Lã chã rơi và cổ bỗng nghẹn lời

Bà thổn thức với niềm đau to lớn
Bờ vai gầy run rẩy mãi không thôi
Rồi cuối cùng, giữa u sầu vô tận
Bà nghẹn ngào: “Hạ chết… Thuận ơi !…”

Thuận lặng người nghe tim mình rạn vỡ
Đất trời như quay đảo giữa hồn anh
Gió gầm rú ? Hay niềm đau gào xé ?
Khóc than cho một chiếc lá xa cành

… Em như con suối hiền đang êm chảy
Chợt tắt dòng, nguồn cạn bởi vì sao ?
Trời sao nở cho em đi mãi mãi
Em đi rồi … toi biết sẽ về đâu ?…

Căn nhà vắng em rồi vui đâu nữa
Nhớ dáng em hiền dịu cả đàn em
Không có bố giờ mất thêm người chị
Nỗi khổ nào sao cứ mãi tràn thêm!…

Công viên nhỏ chẳng bao giờ thấy nữa
Mắt nai đen ngơ ngác nỗi u hoài
Giọng trong trẻo của người em gái nhỏ
Về phương nào theo những gió mây bay…

Em đã chết ? Trời ơi !… Em đã chết !…
Nghĩa là tôi mất hẳn kể từ nay ?
Đời đổ vỡ tan tành... thôi đã hết !
Vắng em rồi đời không có niềm vui…

Thuận đứng lặng nghe hồn thành băng giá
Trong mắt anh đẫm ướt Hạ quay về
Tóc đen xoã, nụ cười vui lúm má
Hàng mi dài khẽ chớp đọc dòng thơ

Ngoài trời đêm cứ bình an trôi mãi
Nhưng lòng người mưa gió dậy từng cơn
Bao nhiêu nhớ bao nhiêu đau hoang dại
Chất chồng lên xé nát cả tâm hồn

****

IV.

Thu lại đến lặng lẽ như hơi thở
Lá vàng rơi từng phút nhỏ không lời
Một sáng sớm trời thu hơi gợn gió
Trong nghĩa trang buồn đứng lặng dăm người

Bên ngôi mộ cỏ xanh mềm phủ kín
Vài nén hương hiu hắt khói lam mờ
Dưới chân mộ là mấy nhành cúc trắng
E ấp cười trong gió sớm nhẹ qua

Đó là mẹ và các em của Hạ
Và Thuận cùng đến viếng mộ em
Trong ngày giỗ đầu tiên cô gái nhỏ
Rất yêu thơ và quá đỗi ngoan hiền

Có ai ngờ cô bé xinh tươi đó
Khoẻ mạnh như chồi bụ bẫm mùa xuân
Chỉ vì một cơn mưa và cảm nhẹ
Mấy hôm sau đã thoát chốn đời thường

Mấy ngày nằm trên giường hấp hối
Sau những cơn mê sảng thật kinh hoàng
Chợt tỉnh dậy Hạ đã cùng trăn trối
Với mẹ về những ước vọng lo toan

“Nó đưa tay nhỏ gầy xanh xao hẳn
Nắm tay tôi và nhắn nhủ cho em:
Nói với chú là phải thành thi sĩ
Chia vui buồn cho tất cả nhân gian…

Thế là con sẽ vui lòng nhắm mắt
Vì chú là người con mến nhất đời con
Sau ba má và các em ruột thịt …
Ngoài chú còn ai hiểu được con hơn…”

Mẹ Hạ đã kể Thuận nghe ước nguyện
Hạ mang theo cho đến phút lìa đời
Vào một đêm mưa buồn rơi ảm đạm
Anh đến thăm mấy đứa bé mồ côi…

Thuận cúi đầu ngồi bên chân mộ nhỏ
Nhớ điên cuồng bóng dáng Hạ năm xưa
Bao nhiêu chuyện ngày qua giờ hối hả
Quay trở về thổn thức trái tim thơ

… Hạ ơi! Cô bé yêu thơ của chú
Hãy cười vui má lúm nụ đồng tiền
Tôi giờ đã là nhà thơ thật sự
Như em từng mong mỏi mãi không quên

Tôi sẽ cố thay em trong nguyện ước
Để ngợi ca cho nhịp sống muôn đời
Những mộng ước tin yêu không hề tắt
Về con người và lẽ phải, em ơi!… 

 

Drawn by May Ann Licudine

Em bây giờ ở đâu em gái nhỏ?
Hồn vương trong cơn gió cụm mây nào
Hãy quay lại, tìm về đây hội ngộ
Và lắng nghe này thơ của một tình yêu

Tôi sẽ đọc thì thầm trong lá đổ
Xào xạc rơi xuống giấc ngủ nghìn năm
Em hãy ghé ngồi đây em gái nhỏ
Cạnh bên tôi. Thơ lắng ngập hồn …

1988